Ο ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ "ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ" ΤΟΥ ΚΑΜΥ

 ΠΡΟΟΙΜΙΟ, ΕΞΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΚΑΜΥ ΓΙΑ ΤΗΝ "ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ" - Αλμπέρ Καμύ 20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1948

Μετάφραση της εισαγωγής, του άρθρου και της σημείωσης: Χρήστος Π.Παπαχριστόπουλος Copyright© Christos P. Papachristopoulos


ΠΡΟΟΙΜΙΟ
Albert Camus 20/11/1948

"Το έργο ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ κατά την διάρκεια της δημιουργίας του στο Παρίσι απέκτησε δίχως προσπάθεια την ομοφωνία της κριτικής. Ασφαλώς, υπάρχουν ελάχιστες πλευρές που επωφελήθηκαν από έναν τέτοιο λίβελλο κατά του ολοκληρωτισμού.
Για την εξέλιξη αυτή πρέπει όσο το δυνατόν να μετανιώνουμε καθώς ποτέ δεν έπαψα να θεωρώ πως το έργο αυτό (με όλες του τις ατέλειες) είναι εκείνο από τα γραπτά μου που μου μοιάζει περισσότερο.
Ο αναγνώστης θα είναι εντελώς ελεύθερος να κρίνει, εξάλλου, ότι αυτή η εικόνα -αν και πιστή- δεν του είναι συμπαθής.
Αλλά για να προσδώσω περισσότερη ισχύ και ανεξαρτησία σε αυτή την κρίση, πρέπει κατ' αρχάς να θέσω υπό αμφισβήτηση ορισμένες προκαταλήψεις.
Είναι, επομένως, προτιμότερο να γνωρίζουμε:
1. ότι το θεατρικό ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ δεν αποτελεί επ' ουδενί μια διασκευή του μυθιστορήματός μου Η ΠΑΝΟΥΚΛΑ. Αναμφισβήτητα, απέδωσα σε έναν από τους χαρακτήρες μου αυτό το σύμβολο αναφοράς... μα, εφόσον πρόκειται για έναν δικτάτορα, αυτή η μετονομασία είναι σωστή.
2. ότι το θεατρικό ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ δεν είναι ένα παραδοσιακό έργο που προέκυψε με σχεδιασμό. Θα μπορούσε κανείς να το φέρει πιο κοντά σε ό,τι κάποιος απόκάλεσε την περίοδο του Μεσαίωνα ως "ηθικοπλασίες χρηστοήθειας" και στην Ισπανία ως "όχημα μυστηριακής τελετουργίας", ένα είδος αλληγορικών θεαμάτων που έθεσαν επί σκηνής θέματα εκ των προτέρων γνωστά σε όλους τους μάρτυρες..
Επικέντρωσα το θέατρο του θεάματος γύρω από ό,τι μου φαίνεται πως είναι η μόνη ζωντανή θρησκεία στον αιώνα των τυράννων και των δούλων, θέλω να πω: στην ελευθερία.
Είναι, επομένως, εντελώς ανώφελο να καταδείξω πως οι πρωταγωνιστικοί μου χαρακτήρες αποτελούν συστήματα συμβολισμού. Δηλώνω ένοχος.
Ο παραδεδεγμένος σκοπός μου ήταν να σχίσω διάπλατα και να διαρρήξω το θέατρο με τις θεωρητικές εικασίες και να κάνω να αντηχήσουν μέσα από τους ψιθύρους των παρασκηνίων οι στεντόρειες κραυγές που απλευθερώνονται από το πλήθος των ανθρώπων.
Αυτή η άποψη μόνο: παραμένω πεπεισμένος ότι για την προσπάθειά μου αξίζει να ενδιαφερθεί κανείς για αυτήν. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσω ότι αυτή η πλευρά της ελευθερίας γίνεται δυσμενώς αποδεκτή από τις δικτατορίες τόσο της Δεξιας όσο και από τις δικτατορίες της Αριστεράς.
Ανεβασμένο δίχως διακοπή στην Γερμανία εδώ και χρόνια, το έργο δεν παίχθηκε ούτε στην Ισπανία ούτε πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα.
Θα υπήρχαν ακόμη πολλά να πω για τις κρυφές ή ευκρινείς προθέσεις αυτού του σημείου... αλλά απλώς και μόνο θέλω να διαφωτίσω την κρίση των αναγνωστών μου, όχι να παροτρύνω την διεύθυνση προς την οποία θα κλίνει.

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ
Albert Camus 20/11/1948

Το 1941 ο Ζαν-Λουϊ Μπαρώ είχε την ιδέα να ανεβάσουμε μια παράσταση για τον μύθο της Πανούκλας, κάτι που είχε δοκιμάσει επίσης ο Αντονίν Αρτώ.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, του φάνηκε περισσότερο εύκολο να διασκευάσει με το ίδιο αποτέλεσμα το σπουδαίο βιβλίο του Δανιήλ Νταφόε "Εφημερίδα-Ημερολόγιο του έτους της πανούκλας". Δημιούργησε, άρα, τον σκελετό, τον καμβά της σκηνοθεσίας.
Εγώ είχα άλλες σκέψεις και, πιο συγκεκριμένα, μου φαινόταν προτιμότερο να ξεχάσω τον Ντανιέλ Νταφόε και να επιστρέψω στην πρωταρχική σύλληψη του Μπαρώ.
Επρόκειτο συνολικά για την φαντασία ενός μύθου που να μπορούσε να είναι κατανοητός από όλους τους θεατές του 1948.
Το έργο "ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ" είναι η απεικόνιση αυτής της προσπάθειας που είχα την αδυναμία να πιστεύω πως θα είχε αξία για όποιον ενδιαφερόταν.
Ωστόσο,
1. πρέπει να είναι σαφές ότι το θεατρικό "ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ" -ο,τιδήποτε κι αν λέγεται- δεν αποτελεί σε κανένα βαθμό μια διασκευή του μυθιστορήματός μου,
2. δεν πρόκειται για ένα δράμα παραδοσιακής διάρθρωσης αλλά για μια παράσταση της οποίας η ομολογημένη φιλοδοξία είναι να αναμείξει όλα τα είδη δραματικής έκφρασης, από τον λυρικό μονόλογο ως το συλλογικό θέατρο περνώντας μέσα από το παιχνίδι της σιωπής, τον απλό διάλογο, την φάρσα και τα χορικά μέλη.
3. Εάν είναι αλήθεια πως έγραψα ολόκληρο το κείμενο, απομένει να επανενωθεί το όνομα του Μπαρώ με το δικό μου με κάθε εντιμότητα. Αυτό δεν πρέπει να γίνει για λόγους που μου φαίνονται άξιοι σεβασμού αλλά επειδή οφείλω να πω ξεκάθαρα ότι είμαι υπόχρεος στον Ζαν-Λουϊ Μπαρώ.



«ΓΙΑΤΙ Η ΙΣΠΑΝΙΑ;»

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1948

Άρθρο-απάντηση του Αλμπέρ Καμύ στον Γκαμπριέλ Μαρσέλ για το έργο
«ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ»
Μετάφραση: Χρήστος Π. Παπαχριστόπουλος Copyright© Christos P. Papachristopoulos


Θα δώσω εδώ απάντηση σε δύο μόνο περικοπές του άρθρου σας για το «L’ Etat de Siege» στα “Nouvelles Litteraires”. Δεν έχω, όμως, καμία πρόθεση να απαντήσω στην κριτική που εσείς ή άλλοι γράψατε για το θεατρικό μου έργο ως δράμα.
Όταν κανείς υποκύπτει στην δημοσίευση ενός βιβλίου ή στην παράσταση επί σκηνής ενός θεατρικού έργου, πρέπει να αποδέχεται την κριτική που προκαλείται. Ό,τι κι αν έχει κανείς να πει, πρέπει να παραμένει σιωπηλός.
Πήγατε, ωστόσο, πέρα από τα προνόμια του κριτικού όταν εκφράσατε έκπληξη επειδή ένα θεατρικό έργο για την ολοκληρωτική τυραννία θα μπορούσε να διαδραματίζεται στην Ισπανία ενώ εσείς θα κλίνατε περισσότερο να την φαντάζεστε στην Ανατολική Ευρώπη. Και όταν δηλώνετε ότι το σκηνικό δείχνει μιαν έλλειψη θάρρους και ορθότητας, πηγαίνετε ψάχνοντας για μια μονομαχία.
Προκειμένου να την εξασφαλίσετε στα σίγουρα, είστε αρκετά ευγενικός ώστε να θεωρείτε ότι δεν είμαι εγώ υπεύθυνος για την επιλογή της τοποθεσίας –αυτό μπορεί να ερμηνευθεί σαν να υποννοεί ότι όλα ήταν σφάλμα του Barrault, ο οποίος είναι ήδη τόσο επιβαρυμένος με κατηγορίες για εγκλήματα. Δυστυχώς, το έργο λαμβάνει χώρα στην Ισπανία διότι εγώ, μόνος, το επέλεξα ύστερα από πολλή σκέψη να διαδραματιστεί εκεί.
Συνεπώς, πρέπει να αναλάβω ο ίδιος τις κατηγορίες περί οππορτουνισμού και περί αδικίας. Και, υπό τις συνθήκες αυτές, δεν θα εκπλαγείτε που νιώθω υποχρεωμένος να σας απαντήσω.
Επιπλέον, είναι πιθανό πως δεν θα έπρεπε ούτε καν έναντι αυτών των κατηγοριών να υπεραμυνθώ του εαυτού μου (σε ποιόν, άλλωστε, μπορεί κανείς σήμερα να δικαιολογείται;) εάν δεν είχατε θίξει ένα ζήτημα τόσο σοβαρό όσο αυτό της Ισπανίας.
Διότι δεν υφίσταται, ασφαλώς, ουδείς λόγος για μένα να πω ότι δεν σκόπευα να κολακέψω κανέναν γράφοντας την «Εξέγερση υπό το κράτος της πολιορκίας».
Ήθελα να επιτεθώ κατά μέτωπον σε ένα είδος πολιτικής κοινωνίας που δημιουργήθηκε ή εγκαθιδρύεται τώρα, με βάση ένα ολοκληρωτικό μοντέλο τόσο στην Δεξιά όσο και στην Αριστερά.
Κανείς που διαθέτει καλή πίστη δεν θα μπορούσε να μην αντιληφθεί ότι το θεατρικό μου έργο υπερασπίζεται το άτομο, την ευγένεια και την σάρκα υπό την πιο ευγενή της όψη –κοντολογίς, την ανθρώπινη αγάπη και τον γήϊνο έρωτα– ενάντια στις αφηρημένες έννοιες και στην τρομοκρατία του ολοκληρωτικού κράτους, είτε Ρωσικού είτε Γερμανικού είτε Ισπανικού.
Κάθε μέρα οι σοφοί και οι διδάκτορες των πανεπιστημίων συλλογίζονται επί της παρακμής της κοινωνίας μας και επιζητούν τις βασικές της αιτίες. Το πιθανότερο είναι ότι αυτές οι αιτίες είναι υπαρκτές. Για τους πιο απλούς ανάμεσά μας, όμως, το Κακό της εποχής μας μπορεί να καθοριστεί μέσω των συνεπειών του μάλλον παρά μέσω των αιτιών του.
Το Κακό ονομάζεται Κράτος, είναι το Κράτος, είτε ένα αστυνομικό κράτος είτε ένα γραφειοκρατικό κράτος.
Ο ταχύς πολλαπλασιασμός του Κράτους σε όλες τις χώρες υπό την κάλυψη των πιο διαφορετικών ιδεολογικών προσχημάτων, η αποκρουστική ασφάλεια που του παραχωρούν τα μηχανικά και ψυχολογικά μέσα καταπίεσης και καταστολής καθιστούν το Κράτος έναν κίνδυνο θανάσιμο για ό,τι καλύτερο υπάρχει στον καθένα μας.
Από την άποψη αυτή η σύγχρονη πολιτική κοινωνία, υπό οιανδήποτε μορφή και όποιο κι αν είναι το περιεχόμενό της, είναι απεχθής.
Ακριβώς αυτό είναι που είπα –και να γιατί η «Εξέγερση υπό το κράτος της πολιορκίας» αντιπροσωπεύει μια ρήξη που δεν σκοπεύει να κάνει οικονομία σε τίποτε.
Εφόσον αυτό έχει ειπωθεί ευθέως, γιατί η Ισπανία;
Μπορώ να εξομολογηθώ ότι νιώθω κάπως ντροπή που απευθύνω την ερώτηση σε εσάς;
Γιατί η Γκουέρνικα, Γκαμπριέλ Μαρσέλ;
Γιατί να συμβεί αυτό το γεγονός το οποίο, για πρώτη φορά, μπροστά στο πρόσωπο ενός κόσμου που εξακολουθούσε να είναι βυθισμένος στην άνεσή του και στην φαύλη ηθική του, έδωσε στον Χίτλερ, στον Μουσολίνι και στον Φράνκο την ευκαιρία να επιδείξουν ακόμη και στα βρέφη το νόημα της ολοκληρωτικής τεχνικής;
Ναι, γιατί αυτό το γεγονός το οποίο εξάλλου μας αφορούσε;
Για πρώτη φορά οι άνθρωποι της εποχής μου ήλθαν πρόσωπο με πρόσωπο με την αδικία να θριαμβεύει στην ιστορία.
Την εποχή εκείνη, το αίμα της αθωότητας και της ελευθερίας χυνόταν κι έρρεε εν μέσω ενός ψιθύρου από Φαρισαίους, ενός μουρμουρητού και μιας φλυαρίας που –αλίμονο– συνεχίζεται ακόμα.
Γιατί η Ισπανία;
Διότι υπάρχουν κάποιοι από εμάς που δεν θα νίψουν ποτέ τας χείρας τους σε αυτό το αίμα.
Ο αντικομμουνισμός, όποιοι λόγοι κι αν υπάρχουν ίσως για να τον ενστερνιστεί κανείς (και γνωρίζω κάποιους καλούς λόγους), ποτέ δεν θα γίνει αποδεκτός ανάμεσά μας αν λησμονήσει την αδικία που διαιωνίζεται με την συνέργεια των κυβερνήσεών μας.
Έχω εκδηλώσει όσο πιο ζωηρά μπορούσα ό,τι σκεφτόμουν για τα ρωσικά γκουλάγκ. Δεν θα με κάνουν, όμως, να ξεχάσω το Νταχάου, το Μπούχενβαλντ και την ανείπωτη αγωνία εκατομμυρίων ανθρώπων ούτε την τρομερή καταπίεση που αποδεκάτισε την Ισπανική Δημοκρατία.
Ναι, παρά την θλίψη των πολιτικών μας ηγετών, όλα αυτά πρέπει να αποκηρυχθούν συλλήβδην σε μια και μόνο στιγμή ταυτόχρονα.
Και δεν μπορώ να συγχωρήσω αυτήν την τρομερή κι αποκρουστική πανούκλα της Δυτικής Ευρώπης διότι, σε μια μεγαλύτερη κλίμακα, εξασκεί την καταστροφική της μανία και γεμίζει ερείπια και την Ανατολική Ευρώπη σε ακόμα μεγαλύτερες εκτάσεις.
Γράφετε πως για τον καλά ενημερωμένο άνθρωπο η Ισπανία δεν αποτελεί τώρα την πηγή εκείνων των ειδήσεων που είναι αρκετά πιθανό να σκορπίσουν την απόγνωση στους ανθρώπους που σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Δεν είστε καλά πληροφορημένος, Γκαμπριέλ Μαρσέλ.
Χθες μόλις, πέντε πολιτικοί αντίπαλοι καταδικάστηκαν εκεί σε θάνατο. Κάνατε, όμως, ό,τι μπορούσατε ώστε να παραπληροφορηθείτε επειδή καλλιεργήσατε την τέχνη της λήθης.
Λησμονήσατε ότι τα πρώτα όπλα του ολοκληρωτικού πολέμου πήραν το βάπτισμα του πυρός βουτηγμένα στο Ισπανικό αίμα. Λησμονήσατε ότι το 1936 ένας επαναστατημένος στρατηγός συνήγειρε –εν ονόματι του Χριστού– έναν στρατό Μαυριτανών, τους εξαπέλυσε κατά της νομίμως θεσμοθετημένης κυβέρνησης της Ισπανικής Δημοκρατίας, κατέκτησε την νίκη χάριν ενός άδικου σκοπού από σφαγές που ποτέ δεν μπορούν να πάρουν άφεση και έθεσε σε κίνηση μια φριχτή καταπίεση που διήρκεσε 10 έτη και ακόμα δεν έχει σταματήσει.
Ναι, αλήθεια, γιατί η Ισπανία;
Διότι εσείς, όπως τόσοι άλλοι, δεν έχετε μνήμη.
Και, επίσης, διότι μαζί με έναν μικρό αριθμό φίλων από την Γαλλία, ούτε εγώ είμαι συνήθως υπερήφανος για την χώρα μου.
Δεν γνωρίζω εάν παρέδωσε ποτέ η Γαλλία στην ρωσική κυβέρνηση τίποτε αντισταλινικούς που είχαν καταφύγει σε αυτήν. Αυτό, πιθανότατα θα συμβεί μιας και οι ηγέτες μας είναι έτοιμοι για όλα.
Στην περίπτωση της Ισπανίας, ωστόσο, η πράξη έχει ήδη συντελεστεί.
Χάριν της πιο ατιμωτικής ρήτρας της εκεχειρίας, παραδώσαμε με εντολή του Χίτλερ στον Φράνκο πολλούς Ισπανούς δημοκράτες και, μεταξύ αυτών, τον σπουδαίο Luis Companys. Και ο Companys δολοφονήθηκε ενώ εξελισσόταν αυτό το τρομερό παζάρι συνδιαλλαγής (από το Βισύ, ασφαλώς, όχι από εμάς! Εμείς απλώς βάλαμε τον ποιητή Antonio Machadoτο 1938 σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης το οποίο άφησε μονάχα για να πεθάνει).
Την εποχή εκείνη, όμως, όταν το Γαλλικό κράτος έκανε συλλογή θυμάτων αγεληδόν υπέρ των ολοκληρωτικών δημίων, ποιός εκστόμισε μια διαμαρτυρία; Κανείς.
Αυτό, Γκαμπριέλ Μαρσέλ, συνέβη πιθανότατα διότι όσοι θα μπορούσαν να είχαν διαμαρτυρηθεί συμμερίζονταν την αίσθησή σας ότι όλα αυτά ήταν ένα πράγμα μικρό σε σύγκριση με όσα απεχθάνονταν στο ρωσικό σύστημα.
Έτσι, εν τέλει, τί τους ένοιαζε αν ένας ακόμη άνθρωπος πυροβολείτο από το εκτελεστικό απόσπασμα;
Το πρόσωπο ενός ανθρώπου που δολοφονείται από το εκτελεστικό απόσπασμα αποτελεί μια πληγή άσχημη, βλέπετε –και, τελικά, ξεκινά η γάγγραινα.
Η γάγγραινα έχει εξαπλωθεί.
Πού βρίσκονται, λοιπόν, οι δολοφόνοι του Companys; Στην Μόσχα ή στην χώρα μας; Πρέπει να απαντήσουμε: στην χώρα μας.
Πρέπει να παραδεχθούμε ότι εμείς σκοτώσαμε τον Companys, ότι εμείς είμαστε οι υπεύθυνοι για ό,τι ακολούθησε.
Πρέπει να διακηρύξουμε ότι εμείς φέρουμε την ντροπή και ότι ο μοναδικός τρόπος που διαθέτουμε ώστε να επανορθώσουμε για αυτό θα είναι να διατηρήσουμε την μνήμη μιας Ισπανίας που ήταν ελεύθερη και την οποία προδώσαμε όσο καλύτερα μπορούσαμε, με τον δικό μας ανάξιο τρόπο.
Και είναι μεν αλήθεια ότι καμιά δύναμη δεν μπόρεσε να μην προδώσει την Ισπανία πλην της Γερμανίας και της Ιταλίας: και αυτές πυροβολούσαν τους Σπανιόλους σε ανοιχτή μάχη. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να αποτελεί παρηγοριά, η Ισπανία δε –με την ίδια της την σιωπή– συνεχίζει να απαιτεί από εμάς να εξαγνιστούμε.
Μέσα στα όρια των δυνατοτήτων μου, εγώ έπραξα όσα θα μπορούσα: και αυτό είναι που σας σκανδαλίζει και σας σοκάρει.
Αν είχα περισσότερο ταλέντο, οι επανορθώσεις θα ήταν ακόμη πιο μεγάλες. Αυτό είναι το μόνο που μπορώ να πω. Αν είχα συμβιβαστεί, όμως, αυτό θα ήταν δειλία και απάτη.
Δεν θα συνεχίσω επί του ζητήματος αυτού, ωστόσο, και θα καταπνίξω τα συναισθήματά μου λόγω σεβασμού προς εσάς.
Στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να προσθέσω ότι κανείς άνθρωπος που διαθέτει ευαισθησία δεν θα έπρεπε να είχε εκπλαγεί επειδή, όταν θέλησα να κάνω να μιλήσουν κατά του αίσχους και των φαντασμάτων της δικτατορίας οι άνθρωποι της σάρκας και της περηφάνειας, διάλεξα τον Ισπανικό λαό.
Στο κάτω-κάτω, δεν μπορούσαν να διαλέξω το διεθνές κοινό του “Reader’s Digest” ή τους αναγνώστες της “Samedi-Soir” και της “France-Dimanche”.
Αναμφίβολα, όμως, ανυπομονείτε να εξηγηθώ ως προς τον ρόλο που ανέθεσα να παίξει στην «Εξέγερση υπό το κράτος της πολιορκίας» η Εκκλησία.
Στο σημείο αυτό θα είμαι σύντομος.
Εσείς θεωρείτε ότι ο ρόλος αυτός ήταν προσβλητικός ενώ στο μυθιστόρημά μου με τίτλο «Η ΠΑΝΟΥΚΛΑ» δεν ήταν έτσι. Στο μυθιστόρημά μου, όμως, έπρεπε να αποδώσω δικαιοσύνη προς εκείνους εκ των φίλων μου Χριστιανών που τους γνώρισα κατά την διάρκεια της Κατοχής σε μια μάχη που ήταν δίκαιη.
Στο δραματικό θεατρικό μου έργο, από την άλλη πλευρά, έπρεπε να πω ποιος υπήρξε ο ρόλος της Ισπανικής Εκκλησίας: κι αν τον εμφάνισα προσβλητικό, το έκανα διότι στα μάτια του κόσμου ο ρόλος της Ισπανικής Εκκλησίας υπήρξε προσβλητικός.
Όσο δυσάρεστη κι αν είναι ίσως αυτή η αλήθεια για εσάς, μπορείτε να παρηγορηθείτε με την σκέψη ότι η σκηνή που σας ενοχλεί δεν διαρκεί παρά ένα λεπτό ενώ συνεχίζεται εδώ και 10 χρόνια αυτή η πράξη που εξακολουθεί να προσβάλει την συνείδηση της Ευρώπης.
Και θα είχε εμπλακεί και θα είχε κηλιδωθεί ολόκληρη η Εκκλησία από το απίστευτο σκάνδαλο των Ισπανών αρχιερέων που ευλογούσαν τα πυρά του εκτελεστικού αποσπάσματος εάν, κατά την διάρκεια των πρώτων εκείνων ημερών, δεν είχαν διαμαρτυρηθεί δύο μέγιστοι Χριστιανοί: ο Georges Bernanos ο οποίος έχει τώρα αποβιώσει και ο José Bergamín ο οποίος είναι τώρα εξόριστος από την χώρα του.
Ο Bernanos δεν θα έγραφε ό,τι γράφετε εσείς για το ζήτημα αυτό. Αυτός ήξερε ότι τα λόγια με τα οποία τελειώνει η πράξη αυτή –«Χριστιανοί της Ισπανίας, σας έχουν εγκαταλείψει»– δεν προσβάλλει την πίστη σας. Αυτός ήξερε ότι, εάν είχα πει κάτι άλλο ή είχα μείνει σιωπηλός, τότε θα είχα προσβάλει την αλήθεια.
Αν, λοιπόν, επρόκειτο να ξαναγράψω την «Εξέγερση υπό το κράτος της πολιορκίας», και πάλι θα τοποθετούσα την δράση στην Ισπανία: αυτό είναι το συμπέρασμά μου… και θα ήταν εμφανές σε όλους –τώρα και στο μέλλον –ότι η ετυμηγορία που απαγγέλλεται σε αυτήν, χωρίς να περιλαμβάνει καμία επονείδιστη συνέργεια, υπερβαίνει την Ισπανία και εφαρμόζεται σε όλες τις ολοκληρωτικές κοινωνίες.
Αυτός είναι ο τρόπος, και μάλιστα ο μοναδικός τρόπος απολύτως, με τον οποίο μπορούμε να διατηρήσουμε το δικαίωμα διαμαρτυρίας ενάντια στο βασίλειο του τρόμου.
Να γιατί δεν μπορώ να ενστερνιστώ την γνώμη σας πως βρισκόμαστε σε πλήρη συμφωνία σε ζητήματα πολιτικής: διότι είσαστε πρόθυμος να μείνετε σιωπηλός για την μία τρομοκρατία προκειμένου να μπορείτε να καταπολεμήσετε καλύτερα μιαν άλλη τρομοκρατία.
Υπάρχουν κάποιοι από εμάς που δεν θέλουμε να μείνουμε σιωπηλοί για κανένα βασίλειο του τρόμου.
Είναι ολόκληρη η πολιτική μας κοινωνία που μας φέρνει ναυτία, εξ ου και δεν θα υπάρξει σωτηρία ώσπου όλοι εκείνοι που ακόμα έχουν αξία θα την έχουν αποκηρύξει απολύτως με σκοπό να βρουν (κάπου έξω από ανεπίλυτες αντιφάσεις) την οδό για μια ολοκληρωτική αναγέννηση.
Στο μεσοδιάστημα, πρέπει να αγωνιστούμε. Με την γνώση, όμως, ότι η ολοκληρωτική τυραννία δεν βασίζεται στις αρετές των ολοκληρωτικών. Βασίζεται στα λάθη των φιλελευθέρων.
Η παρατήρηση του Ταλλεϋράνδου είναι περιφρονητέα: διότι ένα λάθος δεν είναι χειρότερο από ένα έγκλημα. Το λάθος, όμως, δικαιολογεί τελικά το έγκλημα και του παρέχει άλλοθι. Το λάθος, τότε, οδηγεί τα θύματά του στην απόγνωση και να γιατί δεν πρέπει να συγχωρείται.
Αυτό ακριβώς είναι που δεν μπορώ να συγχωρέσω στην σύγχρονη πολιτική κοινωνία: αποτελεί έναν μηχανισμό για να οδηγεί τους ανθρώπους στην απόγνωση.
Θα σας φαίνεται, πιθανόν, ότι παθιάζομαι για ένα μικρό ζήτημα.
Επιτρέψτε μου, τότε, να μιλήσω –για πρώτη φορά– σε προσωπικό επίπεδο, με τρόπο αντάξιο του ονόματός μου.
Ο κόσμος όπου ζω με αηδιάζει αλλά αισθάνομαι αλληλέγγυος, ένα, με τους ανθρώπους που υποφέρουν σε αυτόν.
Υπάρχουν φιλοδοξίες οι οποίες δεν μου ανήκουν και δεν θα αισθανόμουν ευδαιμονία αν έπρεπε να προχωρήσω εμπρός βασιζόμενος στα φτωχικά, ποταπά προνόμια που παραχωρούνται προς εκείνους που προσαρμόζονται σε αυτόν τον κόσμο και τον διευθύνουν.
Μου φαίνεται, όμως, ότι υπάρχει μια άλλη φιλοδοξία που θα έπρεπε να ανήκει από κοινού σε όλους τους συγγραφείς: να αποτελούν μάρτυρες και να κραυγάζουν στεντόρεια, κάθε φορά που αυτό είναι εφικτό, στην έκταση που το ταλέντο μας το επιτρέπει, για λογαριασμό όλων εκείνων που είναι σκλαβωμένοι όπως κι εμείς.
Αυτή ακριβώς είναι η φιλοδοξία που θέσατε υπό αμφισβήτηση στο άρθρο σας και θα σας αρνηθώ με επιμονή το δικαίωμα να την αμφισβητείτε όσο η δολοφονία ενός ανθρώπου σας εξοργίζει μονάχα όταν αυτός ο άνθρωπος συμμερίζεται τις ιδέες σας.


Ερμηνευτικές Σημειώσεις Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

1. Η σύλληψη του έργου αυτού, με ευθεία αναφορά στην Ελλάδα, έγινε -μαζί με το σύνολο κειμένων "ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ"- στις 19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1948 από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., παρουσία του Αντρέ Μπρετόν και του Ζαν Πωλ Σαρτρ και συνδέεται ευθέως α) με την διπλωματική εργασία: "Χριστιανική Μεταφυσική και Νεοπλατωνισμός που μετέφρασε ο Χρήστος Π. Παπαχριστόπουλος (ημερομηνία γενν. 19 ΝΟΕΜΒΡIΟΥ 1973) β) με το αδημοσίευτο στην Ελλάδα άρθρο του Αλμπέρ Καμύ με τίτλο ''ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΙ ΚΟΜΦΟΡΜΙΣΜΟΣ", 19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1951 -βλ. και τα κείμενα ''ΠΡΟΟΙΜΙΟ'' και ''ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ'' με ημερομηνία 20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1948- και γ) με το αδημοσίευτο στην Ελλάδα άρθρο του Αλμπέρ Καμύ με τίτλο "Για μια κοινότητα εξουσίας των Ευρωπαίων διανοουμένων έναντι του Ο.Η.Ε.", 10 Νοεμβρίου 1956.

2. Το 1948 είναι το έτος δημιουργίας του Ισραήλ, της σύγκλησης του Συνεδρίου της Ευρώπης στην Χάγη και της υπογραφής της Συνθήκης των Βρυξελλών, της θέσπισης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας με έδρα το Παρίσι καθώς και του ορισμού του Καταστατικού Χάρτη του Ο.Η.Ε. και της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το 1948 Καμύ και Όργουελ ίδρυσαν το ''Επαναστατικό Κίνημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης", βλ. Todd Olivier, Albert Camus: A Life, pp. 37, 250, New York: Alfred A. Knopf, 1998; Carroll & Graf, 2000

3. Το 1951, οπότε εγράφη ''Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ" και ιδρύθηκε το ΝΑΤΟ, είναι το έτος της Συνθήκης των Παρισίων που ίδρυσε την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, τον πρώτο οικονομικό οργανισμό ομοσπονδιακού τύπου στην Ευρώπη.

4. Στις 4 Νοεμβρίου 1948, με άρθρο του στο περιοδικό «Les Nouvelles Litteraires»
ο συγγραφέας και φιλόσοφος Γκαμπριέλ Μαρσέλ είχε ασκήσει κριτική στον Καμύ
για το έργο, διότι δεν συμφωνούσε με την τοποθέτηση της δράσης στο Cadix της Ισπανίας αλλά θεωρούσε καλύτερο να εξελισσόταν στην Αλβανία, στην Δαλματία ή στα Καρπάθια. Έκανε, επίσης, αναφορές στην Ισπανίδα ηθοποιό Maria Casarès η οποία είχε διαφύγει στην Γαλλία μετά τον Εμφύλιο στην Ισπανία, όπου συμμετείχε με το ψευδώνυμο Vitolina ως εργαζόμενη σε νοσοκομείο. Ο Καμύ της είχε εμπιστευθεί τους ρόλους της Μάρθας στην «Παρεξήγηση» και της Βικτώριας στο έργο «Εξέγερση υπό το κράτος της πολιορκίας».

5. Ο Αλμπέρ Καμύ αναφέρει για το έργο «Εξέγερση υπό το κράτος της πολιορκίας»:
«Υπουργείο Αυτοκτονίας»
Τίτλος του έργου: «Η ΙΕΡΑ ΕΞΕΤΑΣΙΣ ΣΤΟ CADIX».
Επιγραφή: «Η ΙΕΡΑ ΕΞΕΤΑΣΙΣ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ» (Πασκάλ)
Καλοκαίρι 1948, Σημειωματάρια ΙΙ, ΙΙΙ

6. Η πόλη του Κάδιξ-Cadix, εκτός από τοποθεσία διεξαγωγής των περίφημων ισπανικών τελετών και του καρναβαλιού του CORPUS CHRISTI,, είναι η έδρα του OPUS DEI και της Ιεράς Εξέτασης καθώς και η βάση των ταξιδιών του Χριστόφορου Κολόμβου και του κατακτητή Κορτές για τον λόγο ότι είναι, στην πραγματικότητα, οι Ηράκλειες Στήλες: την πόλη, με το φοινικικό όνομα Γάδειρα, το αραβικό όνομα Γεζιράτ και, επίσης, γνωστή ως Γάδειρον ή Γαδίρ, ίδρυσε ο Ηρακλής μετά την νίκη του επί του Γηρυόνη. Αναφέρεται από τον Κριτία ως ''Εύμηλον'' και αντιπροσωπεύει, τέλος, τα Μήλα των Εσπερίδων της Χώρας των Μακάρων (Ατλαντίδα).

7. Ο Jean Grenier, παλαιός καθηγητής φιλοσοφίας του Καμύ, έλαβε από τον Καμύ το κείμενο του έργου, στις αρχές του 1949 και στις 19 Φεβρουαρίου 1949, του απάντησε με γραπτή επιστολή ως ακολούθως:
«Σας ευχαριστώ για το έργο «Εξέγερση υπό το κράτος της πολιορκίας. Όλα όσα λέτε εκεί σκέφτομαι πως βρίσκονται μέσα μου, εν πολλοίς, σαν μια ηχώ. Δεν εννοώ ότι το θέαμα δεν είχε επιτυχία. Είναι γραμμένο με γλώσσα πολύ κατανοητή, με ένα στυλ πολύ άμεσο. Και η συγκίνηση που δίνει, μεταδίδεται τόσο στον θεατή όσο και στον ηθοποιό. Ίσως να εκτροχιάζεται λίγο εξαιτίας του αρπάγματος από τα μαλλιά των συμβόλων της ασθένειας: επιδημίας, γραφειοκρατίας, προδοσίας. Στην ανάγνωση, αυτό φαίνεται φυσικό. Μου αρέσει πολύ που το θέσατε σε αντίθεση… Οι ερωτικοί διάλογοι είναι όμορφοι και πολύ συγκινητικοί».

8. Τα σχόλια των εκδόσεων Gallimard για το έργο από τον πρόλογο του Pierre-Louis Rey το 1998:
«Είναι αλληγορία για την αντίσταση στην Κατοχή, την δικτατορία, τους ολοκληρωτισμούς. Στοχασμός για την ασθένεια του ολοκληρωτισμού με ομοιότητες με τον Όργουελ, στρέφεται κατά του μηδενιστικού αναρχισμού. Έργο autosacramental, όπως ο Ιππότης του Ολμέδο του Λόπε δε λα Βέγκα, δηλαδή ένα διδακτικό αλληγορικό δράμα με θέμα το μυστήριο της Ευχαριστίας και άμεσα συνδεδεμένο με το πολιτιστικό και εορταστικό του περιεχόμενο. Δείχνει την σχέση θεάτρου-κοινωνίας-θρησκείας».

9.Το 1938, ο συνεργάτης του σκηνοθέτη του έργου (του Jean-Louis Barrault), ο Antonin Artaud έγραψε ένα δοκίμιο με τον τίτλο «ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ Η ΠΑΝΟΥΚΛΑ», όπου ανέφερε τα εξής:
«Όπως και η Πανούκλα, το ίδιο και το Θέατρο. Υπάρχει για να σπάμε συλλογικά τα αποστήματα… Το Θέατρο, όπως και η Πανούκλα, αποτελούν μια κρίση η οποία αίρεται είτε από τον θάνατο είτε από την θεραπεία. Και η Πανούκλα είναι ένα κακό υπέρτερο διότι αποτελεί μια κρίση ολοκληρωτική, ύστερα από την οποία δεν απομένει τίποτε εκτός από τον θάνατο ή μιαν ακραία κάθαρση. Κατά τον ίδιο τρόπο, το Θέατρο αποτελεί κάτι κακό, διότι είναι η υπέρτατη ισορροπία που δεν αποκτάται δίχως την καταστροφή».

10.Τον Δεκέμβριο του 1959 ο σκηνοθέτης του έργου Jean-Louis Barrault (που έπαιξε και τον ρόλο του πρωταγωνιστή, Ντιέγκο) έγραψε ("Nouvelles Réflexions sur le Théâtre'', ''Bibliothèque d' Esthétique'' Flammarion 1959) τα εξής:
"Για μένα, η Πανούκλα ήταν σωτηρία από την συσσώρευση των μαύρων δυνάμεων που εξελίσσονται έως παροξυσμού: σύλληψη πρωταρχική, μαγική, εμπνευσμένη από τον Αρτώ. Αυτό θα έπρεπε να δώσει στο δράμα έναν ες-χειλη-κό λυρισμό.
Για τον Καμύ, η Πανούκλα ή ο δικτάτορας ήταν το Κακό, το κοινωνικό κακό, το οποίο μόνον ο φόβος διατηρούσε αλλά το οποίο η κατάργηση του φόβου θα έκανε να αποφύγουμε. Το στυλ του δράματος υπήρξε αρκετά μοντέρνο αλλά θα μπορούσε, επίσης, να γίνει αριστοφανικό.
Το κοινό στοιχείο μεταξύ των δύο αντιλήψεών μας ήταν η κατάργηση του φόβου, πέρα από την πιο μεγάλη απελπισία κι απόγνωση.
Όσο κι αν πιστεύουμε στην ζωή, υπάρχει φόβος.
Από την στιγμή, όμως, που εξοικειώνεσαι πλήρως με την ιδέα του θανάτου, ο φόβος εξαφανίζεται και ξαναέρχεσαι στην ζωή -αλλά ελεύθερος!
Και σεβόμαστε αμοιβαία ο ένας τον άλλο.
Θέλησα, κάποια στιγμή, να προσθέσω στο βάθος ένα Αριστοφανικό στυλ.
Ο Καμύ ήθελε να κρατήσει αυτό το δεδομένο τραγικό μυστήριο.
Και πιστεύω ότι οι ειλικρινείς άνθρωποι δεν είναι σίγουροι αν η Πανούκλα μας ήταν ο Σωτήρας από το μέγιστο Κακό ή το κακό από το οποίο έπρεπε να σωθούμε''


                                                ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

«ΘΕΑΤΡΟ: “L’ Etat de Siege” του Albert Camus» -Άρθρο του Gabriel Marcel

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή: Το κείμενο αυτό δημοσιεύθηκε στις 4 Νοεμβρίου 1948 από τον συγγραφέα Gabriel Marcel στην επιθεώρηση “Les Nouvelles littéraires”. Ασκεί κριτική στο θεατρικό έργο «ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ» και προκάλεσε τον Δεκέμβριο του 1948 την απάντηση με το άρθρο που έχει τον τίτλο «ΓΙΑΤΙ Η ΙΣΠΑΝΙΑ». Στο ενδιάμεσο, είχε μεσολαβήσει η παρουσίαση του έργου στο Παρίσι και η σύλληψη της ομάδας Καμύ από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε.

«Η όλη κατασκευή είναι εντελώς τεχνητή, εντελώς εγκεφαλική… υπάρχει εξακριβωμένος ακαδημαϊκισμός σε αυτόν τον μανιακό… ύστερα από αυτό, δεν μπορώ πλέον να σκέφτομαι τον συγγραφέα αυτόν ως δραματικό κειμενογράφο… Δεν νομίζω ότι ήταν πολύ θαρραλέο ή και τίμιο ακόμα που έθεσε την δράση στην Ισπανία, στο Κάδιξ, και όχι σε κάποιο λιμάνι της Δαλματίας ή της Αλβανίας, π.χ., ή σε κάποιαν υπό τα Καρπάθια πόλη. Δεν μπορώ να αποφύγω την σκέψη ότι αυτές οι συνθήκες πιθανόν δεν αποτελούν σφάλμα του ιδίου του κ. Καμύ, του οποίου η θαυμαστή μουσική ακρίβεια, η μπραβούρα, είναι οφθαλμοφανής. Κάθε αμερόληπτο και καλά πληροφορημένο πρόσωπο θα συμφωνήσει ότι εδώ και λίγο καιρό τα νέα που είναι πιο επιρρεπή στο να βυθίζουν στην απόγνωση εκείνους που διατηρούν ένα ενδιαφέρον για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ελευθερία δεν προέρχονται από την Ιβηρική χερσόνησο. Φαίνεται πως έγινε προσπάθεια να βρεθεί ένα υποκατάστατο προκειμένου να καταπραϋνθεί η οργή εκείνων που (καλώς ή κακώς) αποτελούν τους πρωταρχικούς στόχους του έργου το 1948 –επαναλάμβάνω, το 1948».

«Η ΓΑΛΛΙΑ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ»

Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

COMBAT, 15 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1945

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή: Λίγες ημέρες μετά την δημοσίευση αυτού του κειμένου, ο Camus απηύθυνε επιστολή προς τον στενό συνεργάτη του στην εφημερίδα COMBAT Pascal Pia με ημερομηνία 19/11/1945. Στις 19/11/1948 η εφημερίδα COMBAT δημοσίευσε αποσπάσματα από το θεατρικό έργο «ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ» (βλ. πλήρη φάκελλο Χρήστου Παπαχριστόπουλου) και την ίδιαν ημέρα συνελήφθη από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. ο Gary Davis ο οποίος είχε την υποστήριξη Camus-COMBAT. Το ζήτημα συνδέεται με την σειρά δοκιμίων τον Νοέμβρη 1948 «ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ», με την συνεργασία Καμύ-Σιμόν Βέϊλ δεδομένου ότι ο Καμύ ήταν συνεργάτης του Ντε Γκωλ και των Όργουελ-Καίσλερ (κατοίκων Λονδίνου) ενώ η Σιμόν Βέϊλ ήταν στέλεχος στο Λονδίνο της ομάδας Ντε Γκωλ. Η αναφορά σε «πρόγραμμα» και «λειτουργία» ενώνεται με το κοινό κυβερνητικό όργανο των Καμύ-Όργουελ «Ministry of Information», το έργο «1984» σε συνδυασμό με το μανιφέστο του Vendotene και την διακήρυξη Σπινέλλι στις 14/2/1984 για την Ε.Ε. Το κλειδί ίσως παρέχει η υπόθεση αυτοκτονίας του συγγραφέα-δημοσιογράφου Klaus Mann, βλ. την μετάφραση του έργου με τίτλο: Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ «ΠΙΣΤΕΥΩ-CREDO»

Η Γαλλία βρίσκεται υπό το κράτος της πολιορκίας.

Βρίσκεται υπό το κράτος της οικονομικής πολιορκίας και, όσο ο καθένας μας αποτυγχάνει να το προσέξει, η ήττα είναι σίγουρη.

Αυτό που πρωτίστως πρέπει να αποφασίσουμε δεν είναι εάν θα πρέπει να υϊοθετήσουμε μιαν πολιτική ισχύος ή πρεστίζ, αν θα πρέπει να εξυπηρετήσουμε το ένα μπλοκ και να αντισταθούμε στο άλλο ή να επιβεβαιώσουμε την ανεξαρτησία μας ως έθνος.

Αδιακρίτως αν σκεπτόμαστε με όρους συμβιβασμού για ισχύ ή για συμμαχία, εάν επιθυμούμε να είμαστε μόνοι ή αλληλέγγυοι, έχουμε ανάγκη τα μέσα ώστε οι σκοποί μας να αποβούν σε καλό. Είτε θα επανακτίσουμε το έθνος αυτό είτε θα πάψουμε να υπάρχουμε ως ένα γεγονός που θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν.

Να γιατί κανείς Γάλλος δεν θα υποτιμούσε την σημασία της συνθέσεως της νέας κυβέρνησης ή τις εκπληκτικές κομματικές διαφωνίες που προηγήθηκαν αυτής. Για την ακρίβεια, αυτό που πρέπει τώρα να κάνουμε είναι να προφέρουμε μια κραυγή συναγερμού –και πρέπει να το κάνουμε επί μακρόν και με αρκετήν ένταση ώστε να ενημερώσουμε την χώρα και τους αντιπροσώπους της για το τι επίκειται καθώς και για τις ευθύνες που τώρα αντιμετωπίζουν,

Τί σημαίνει αυτό;

Σημαίνει ότι υπάρχει τόσο μικρό νόημα στην κραυγή «Πρώτα το πρόγραμμα!» όσο και στην κραυγή «Πρώτα ο Ντε Γκωλ!».

Το πρόγραμμα της κυβερνήσεως πρέπει να συνδράμει στην ανοικοδόμηση εάν πρόκειται να έχει κάποιαν αξία. Και ακόμη κι αν είναι πολύ καλό, δεν θα έχει καμία χρησιμότητα –εκτός εάν εξηγηθεί με ευκρίνεια.

Ό,τι χρειαζόμαστε εξίσου με ένα καλό πρόγραμμα είναι μια καλή λειτουργία.

Από την εκπλήρωση αυτού του όρου είναι που θα κριθούν ο Στρατηγός Ντε Γκωλ και τα κόμματα, διότι η λειτουργία της κυβέρνησης δεν θα είναι καλή και, άρα, το πρόγραμμα δεν θα είναι χρήσιμο οπότε η ανοικοδόμηση θα αποτύχει και η χώρα θα διαλυθεί εάν η κυβέρνηση δεν ενωθεί μέσω της αποδοχής ενός κοινού πεδίου ευθυνών.

Η λειτουργία δεν θα πετύχει εάν ένας φιλελεύθερος υπουργός Οικονομικών αρνηθεί να δώσει σε έναν Σοσιαλιστή υπουργό Εθνικής Οικονομίας τα μέσα να στηρίξει εκ νέου την χώρα στα πόδια της ή εάν οι σχεδιαστές του πολέμου διακρατήσουν ό,τι θα προσπαθούσε ένας Κομμουνιστής να τροφοδοτήσει προς την δημόσια υγεία.

Θα πρέπει να υπάρξει μια πλήρης δέσμευση των κομμάτων διότι η χώρα και οι καιροί δεν θα τους επιτρέψουν να αποφύγουν τις ευθύνες τους.

Τώρα που ο Στρατηγός Ντε Γκωλ έχει συμφωνήσει να προχωρήσει στον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης, την επόμενη φορά η πρόκληση που θα αντιμετωπιστεί είναι ο καθορισμός των συνθηκών που θα εξασφαλίσουν ότι το έργο της κυβερνήσεως θα είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό.

Εκ των προτέρων γνωρίζουμε ότι δεν θα είναι πλήρως αποτελεσματικό και ότι θα πρέπει να ληφθούν βήματα που θα θέσουν την δημοκρατία σε κίνδυνο. Πώς μπορούν να αποφευχθούν οι κίνδυνοι;

Η Γαλλία, πρώτα απ’ όλα, πρέπει να σωθεί από την κατάρρευση.

Η άποψή μας –την οποία καλούμε να σταθμίσουν άλλοι με τον ενδεδειγμένα σοβαρόν τρόπο– είναι ότι ο Στρατηγός Ντε Γκωλ θα έπρεπε να συνδυάσει τα λειτουργήματα ως κλειδιά κατά μιαν μέθοδο πολεμικού συμβουλίου στο οποίο θα υποτάσσονταν οι άλλες λειτουργίες.

Εξωτερικές σχέσεις, οικονομικά, εθνική οικονομία και εσωτερικά θα συντονίσουν τις προσπάθειές τους με αντικειμενικό σκοπό την ανοικοδόμηση.

Και θα είναι όλα αυτά συνενωμένα και υπεύθυνα για τα αποτελέσματα.

Εφόσον η χώρα έχει σχεδιάσει 3 μεγάλα κόμματα για να την εκπροσωπούν, τα λειτουργήματα-κλειδιά θα πρέπει να μοιραστούν μεταξύ αυτών των 3 κομμάτων και να αναληφθούν οι ανάλογες ευθύνες.

Αφού το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει συχνά κάνει επίκληση της ανάγκης για αυξημένη παραγωγή και έχει εκφράσει το νόμιμο ενδιαφέρον του ότι η οικονομία δεν θα κυριαρχηθεί από τραστς, φαίνεται ταιριαστό να αναλάβει το υπουργείο εθνικής οικονομίας.

Όπως κι αν μοιραστούν τα λειτουργήματα, είναι ουσιώδες να εγκριθούν ομοφώνως όλες οι αποφάσεις από το «πολεμικό συμβούλιο» ενώ οι υπουργοί και τα κόμματά τους θα πρέπει να είναι συνδυαστικώς υπεύθυνοι για την εκτέλεσή τους.

Σε 7 μήνες θα ξέρουμε εάν η Γαλλία είναι νεκρή ή ζωντανή.

Η ζωή είναι όπως είναι το περπάτημα: η απόδειξη βρίσκεται στην πρόοδο.

Η πρόοδος θα έλθει μόνο με ευκρίνεια, αποφασιστικότητα και ορθή κρίση.

Ό,τι άλλο θα είναι αντικείμενο κυρώσεων, σε 7 μήνες από τώρα, με την μορφή της οργής του κόσμου και του κλυδωνισμού του πλοίου του κράτους.


Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟ

The plot of the theatrical play "The State of Siege – L’ Etat de Siege" by Albert Camus translated by Christos Papachristopoulos

A PICTURE WORK CONCEIVED BY THE U.N. SECURITY COUNCIL ON THE 19th NOVEMBER 1948 in relation with the diplomatic work ''Christian Metaphysics nad Neoplatonism'', the lectures in Stockholm, Uppsala and Athens and the essay ''Neither Victims nor Executioners''

L' Etat de Siege is a theatrical play (English title: The State of Siege), in the style of an ancient Greek tragedy, by the French writer Albert Camus where he introduced his most personal belief in the irrational faith in God and his personal powers as an “insensé”. There is a theory -according to the Greek journalist Ch. Papachristopoulos- that this theatrical play is actually based in Aeschylus' lost tragedy, Prometheus the Fire-Bringer - Προμηθεύς Πυρφόρος.

[edit] Summary of L' Etat de Siege by Albert Camus
This theatrical play was written by Albert Camus together with his novel The Plague and the essay The Rebel/Man in Revolt. It is the work which -according to Camus' words- represents him best and is a response-reaction to George Orwell's 1984. The hero, Diego, opposes with a medical mask the totalitarian dictator who bears the name Plague and dies, in order to set a Spanish town free from the Holy Inquisition. The first title of this play by Albert Camus was The Holy Inquisition in Cadix. This theatrical performance of Albert Camus -which has not been adapted for the cinema yet- is famous because of his predictions about the comet that changes the world towards destruction (see, also, H.G.Wells' short stories "In the Days of the Comet" and "The Star") and the great tsunami "wave from the depths of sea" which sets the world free.

[edit] INTRODUCTION: THE MYSTICAL STAGE
This theatrical play of Albert Camus is based on the concept of Deus Ex Machina, which was a key element in the Ancient Greek theater. The "Άρμα Θέσπιδος" or Vehicle of Thespis was a device used in the ancient theatrical festivities and in the mysteries of ancient Athens -especially in the Dionysian theater- in order to provoke the intervention of a god. Camus was a son of Greece -as he wrote in his collection of essays The Nuptials- and he was familiar with the Greek tragedy, on which he talked in 1956 in Athens (The Parnassus Speech) together with Andreas Empeirikos, the Greek surrealist poet. Camus always wrote trilogies and L' Etat de Siege was part of one such trilogy, together with his famous novel The Plague/La Peste and his notorious essay The Rebel, Man in Revolt/L' Homme Revolte, where he makes very interesting remarks about the revolt of Prometheus. In the “State of Siege’’, Camus makes his hero to free men from the “Plague of Death” in a remarkable passage which reminds us of the lost play Prometheus the Fire-Bringer/Προμηθεύς Πυρφόρος of the trilogy “Prometheia” by the ancient Greek tragedian, Aeschylous who reveals there Prometheus' knowledge of a secret that could potentially lead to Zeus' downfall.
The work of Albert Camus L' Etat de Siege reminds especially the ancient theatrical play of Euripides' Bacchae about the conflict in ancient Thebes of Greece between Pentheus who represents the State Goverment (Kratos) and Cadmus, who represents the royal house of Greece which stays loyal to the god Dionysus. There are, also, manifest references in the theatrical play L' Etat de Siege in Eleusinian Mysteries ("Manna") and Neoplatonism (the opinion of Camus is included in his essay Christian Metaphysics and Neoplatonism - La Metaphysique Chrettienne et Neoplatonisme). It must be noted that when in Paris the State of Siege was performed, the role of Death, the Receiver of Souls (Ψυχοπομπός or god Hermes) was played by the world-famous mime Marcel Marceau. The role of Diego in the first performance of the play in Paris was covered by Louis Jourdan. Camus had also formed a theatrical group to perform his theatrical rites, called Theatre de l'Equipe.

[edit] DIEGO’S HAND OD GOD AGAINST BIG BROTHER
“L’ Etat de Siege’’ is a work against totalitarianism, written in the same epoch when Camus' idol, the English writer George Orwell wrote 1984. Actually, there is an allegorical reference of Camus' in his theatrical play about the end of Orwell's novel (where the hero, Winston Smith, makes a compromise with Big Brother). Camus' hero, who is called Diego and has a mystical charisma called “insensé”, is opposed to "The Plague who makes an invasion in the town of Cadix and he is finally sacrificed, in order to save the simple citizens of this Spanish town. However, the end of the play mentions a plague in Athens, like the text of Lucretius' De Rerum Natura-On the Nature of Things and the existence of a secret which is to be revealed (UN SECRET in the French text).

[edit] CAMUS' GOD AGAINST ROME
The initial title of L' Etat de Siege was THE HOLY INQUISITION IN CADIX. In the French edition of the book, Camus has included a remarkable essay, under the title Why Spain?. In this polemical text, he answers to his Catholic Christian friend Gabriel Marcel who accused him for setting the plot in Spain. Albert Camus expresses here his attitude against the totalitarian regimes of the West and the behaviour of the Vatican and the Pope during World War II. The most important phrase of this essay against Gabriel Marcel is "Why Guernica, Gabriel Marcel?". Another essay of Camus where he talks about the Pope is "The Believer and the Christians", included in the collection "Resistance, Rebellion and Death". Camus' faith (foi, in French) is the faith in the supernatural, irrational element of Greek and Christian thought, as expressed in his essay L'Homme révolté-The Rebel.

[edit] PLOT
First Act
The State of Siege begins with a preamble, where a comet makes his appearance over the town of Cadix. The simple citizens consider it as a sign or omen ("οιωνός") and there Nada makes his appearance: he is a drunked and crippled man, who represents Jean-Paul Sartre and his atheistic nihilism. The police intervenes in order to restore Peace, Quiet and Order but Nada -whose name means Nothing- prophetises like Teiresias in Bacchae that a young therapeutes masked doctor, Diego, who heals people will save all of them if they keep their hearts sound and safe against the attack of the flu or plague. It is worth mentioned that something similar happens in the end of Camus' novel La Peste, where docteur Rieu saves the town of Oran by inventing a pharmacon which offers immunity. Camus -through the negative language of Nada/Sartre who wants the Death of all the World- makes a libellus against atheistic Existentialism and gives a warning to the people who watch his theater performance about the God's omen and the end of the world. The Government of the town announces that Nothing has happened and that all should return in their works. The Chorus makes his appearance, although, like in an ancient Greek tragedy with an hymn to Nature, to its forces and to the mysteries of regeneration and rennaissance. Diego meets his love-mate, Victoria (who represents the victory of Camus' Combat movement against Nazism in occupied France): she is the daughter of an autocratic judge. The Governor makes his appearance, then, ordering nothing to move; I am the King of Silence. It is exactly the time for the "flu" to makes her attach in someone in the crowd (hint of Camus againt the phrase of Andre Breton before 1950 about shooting at the mass crowd with a revolver. Camus wrote against the negative side of surrealism in L' Homme Revolte). The man falls down like striken from a thunder and when a doctor examines him, he announces: "Plague"! A priest calls all the people to get into the Church to die and be punished for their sins from the God of Justice while an astrologer makes predictions and plans for his own ascend to Government's authority and the crowd is panicked. The sun begins to tremble and the wind makes all tremble, too. The Goverment decides to suppress, to kill and to bury every man with free voice that goes against the public interest of fighting the flu. At this time, Diego wears a mask -Camus had studied the rites of Dia De Los Muertos in Mexico, obsessed by Sergei Eizenstein's remarks about ancestor worship in the Day of the Dead, where Deaath is considered a friend of man)- in order to heel the people who loose hope and faith to God (In our century, power wears the mask of tragedy, wrote Camus in The Rebel). Diego is forced to seperate from Victoria as the Government announces that in order to prevent the danger and the threat of spreading, every public show and demonstration is prohibited. Suddenly, a man and a woman get into the stage: they ask persistently, under the threat of a death penalty, the responsibilities and the authority of the Governor. He resists at first but, then, the woman writes something in a Carnet (her cryptographic crib or pense-bete, her Beast of Thought) and a guard falls down dead, hit by a radiant emission. The woman, also, saves the life of Nada because he does not believe in nothing and he might be useful. So the Governor leaves the town but the army collaborates with the man and the woman.
Mass Media and Bureaucracy
The bureacracy of the new established state begins to announce taxes to the simple, working citizens of Cadix under a strange and complicated language, through the messengers of the Plague with their beautiful faces (Camus was until 1951 a journalist but he resigned in order to write The Rebel and become a Nobel awarded writer and artist). Then, the whole citizens cry out loud: "The Plague has become a State Government and Nada answers: "Plague or Government, it is always the State... The New Law is announced by the Mass Media of the Plague under the slogan: "We are all brothers". According to the messengers of the Plague, every product becomes part of the civic community and of the New Society. The gates of the town begin to close while the chorus of young men and women continues in a lyrical mood to invoke the forces of Nature, the Universe, the sea, the wind, the orange, the integral of fruits and the harvest. However, the priest leaves the town without helping the unprotected people! Christians of Spain, you have been abandoned cries a poor man. The woman, who is the Secretaire of the man who asks for the total power announces that, in order to avoid the spreading of the germs of the flu by spreading through communication waves, every citizen is orderded to wear a condom inside his mouth! And, finally, the sixth gate closes... As a result, the man whose name as a person is Plague takes the place of the king in his palace in the stage in order -as he says- to exercise a liturgy and announces that he will begin to kill everyone else in the name of Logic and Reason, according to a certain administrative program. The victims will be burned after (or, even, before) their death and the living will be marked to their bodies. Everybody is suspect he says.
[edit] PLAGUE AND THE STATE TERROR
Second Act
In the second act, the carrier of the dead bodies (played originally by Marcel Marceau) sents all of them in a cemetery whose entrance is like a school entrance! The state, civil cervants are administrated by the army and the police and the general Secretary of the Plague begins to give to the citizens their Existence Diplomas, to meliorate the logistics of butchering and to ask of them their C.V.'s. However, the honest and good people are considered as suspects because whoever is interested for his neighbour is against the authority of the State and should be under surveillance. The State asks for their political beliefs and -if they are ambiguous- then, the honest man has no reasons to live (No Raisons d'Etre) and his existence is programmed to be "delivered" bureaucratically, in an administrative manner. Then, through the dead bodies of the cemetery, Nada/Sartre makes again his appearance, crying: I am not dead, I told you!" and he begins his collaboration with the New Order. He wants everything to be supressed, stoped, forbidden and then -he believes- "Voila Paradise". He has a philosophy, a philosophy against Love, Eros, Friendship, Children. He denies God because God denies the world. The Secretary begins to give to all people a sign, an emblem of the Plague, but whoever denies it is obliged to take a second mark, signing that he is against the Plague. If the citizens do not take the Existence Diploma they are not considered as sound but as insense and -in order to become sound- they will be helped by the government with a special treatment. The Secretary says that she believes that all citizens are guilty for having a Government -and they know it! "You will not understand that you are guilty as long as you continue working until you ll be dead from the fatigue". Indeed, the Plague orders the Great Public Shows to begin, with the construction of stiff buildings, roads and bridges and announces that a lot of people who are unimportant will be lost and seperated from their families. They will be transported to concentration camps: "What matters is not to understand but to execute... and even to take part in their own execution! They execute, they are executed, they are occupied, concentrated.. Execution, Occupation, Concentration"! Nada, then, reveals that the whole subject is about language and grammar... how nobody will understand nothing, even if they will all speak the same language! He also mentions some ancient prophecies about the end of the world. He warns for a world seeming like a private and puritan Paradise and in the middle police squads with wings which will bear latin, mediaeval letters: "Men will be happy, fed up with papers and formulas and they will kneel down to God as the Destroyer of Everything and they will worship him because he will be totally devoted to watch and indulge in the ancient delirium of a world of pleasure". And Nada adds: "Nobody laughs, nobody understands, the moment has come, it is the perfect chance"... All the people -except Diego- go to enlist in the Plague and to build the castles and the status symbols of the State autority. The Plague calls Diego -in the same way that [[the "Benefactor]] Stalin called Gevgenyi Zamyatin in his novel "We"- but Diego invokes his own innocence. He wonders by the compromise of the mass with the dictatorship which governs under the cloak of democracy and he admits that he is afraid. The “Plague’’ asserts that he does not know what innocence is and orders his guardians to arrest Diego. The hero, however, runs and hides to the judge’s house. The Plague reveals that whoever is afraid and runs, belongs to him and he orders again his Guardians and Gatekeepers to learn all the people the same, basic words so that they will always repeat the same thing and become "good citizens’’. Diego is expelled by the judge but he says to him that now the Law has been identified with Crime and Virtue has been victimized. The judge, however, haw also become now a victim of the Plague and his house has been "condemned’’ as well. In the meantime, Nada is in the cemetery-school gates and he prepares the Plague’s elections, which will be conducted "under the principles of rationalism": that is, the votes against the Governmental State of the Plague will be counted as negative because they will not be ‘’free’’ but irrational and ‘’sentimental’’. Only the votes FOR the government will be rational and free. And that happens –according to Nada- because ‘’people has no idea of freedom”. The “Secretary’’ of the Plague stops Diego from making love with Victoria and renounces the word “Love”. Now, she marks him for a second time. As long as he was afraid, he was suspect, as long as he has feelings he is polluted. But, Diego continues to struggle in order to help the simple, ill and poor citizens.
[edit] “PROMETHEUS UNBOUND” AND CAMUS
In this point of the story, a boatman who can be identified with the god Prometheus makes his appearance , by the sea of Cadix in the Atlantic. He brings supplies (“προμήθειες” in Greek) to the free citizens: milk and bread from boats in the open sea who were not in the town when the New Order of Law was pronounced by the messengers of the Plague. Some families have escaped from the gangraena and the boatman makes a “metaphor” to the “letters”, playing the role of Providence. Diego asks him to carry him to the sea but the boatman is afraid that he will influence the remaining families with the “germs” of the Plague. Before that, however, the “Secretary” appears and with her Carnet and her “ephemerides” she kills the boatman. In this point, Camus inserts maybe the best part of the play, where Diego with his mask is opposed to the “Secretary’’. This scene is extraordinary and the dialogues written in a language which moves the reader or the spectator and has high aesthetic value. Diego announces to the “Secretary” the defeat of the Plague by just one “insensé” man. He slaps her in the face and then his second mark in his skin disappears because he has lost fear. She reveals him “UN SECRET”, that there is a hidden “Machine” which has become almost perfect but has a “malfunction”: if someone does not feel fear, the “Secretary” has to grant him life -he cannot be killed, he is immortal, like Prometheus. The wind starts suddenly to blow and the first man –a fisherman- starts to speak free as he is saved by Diego.
Third Act
From this point, Diego begins to work intensively with his men –in a parallelism which reflects his own “Combat” movement in France, against Fascism- and his efforts make the symbols of the Plague to diminish. His comrades erase the marks of the “flu” from the houses of the town. Diego hymns the “Holy Rebellion”, the living honour of the simple people, and calls them to destroy their “existence diplomas’’, to break the mirrors of their working offices, to cry for freedom. However, the Plague together with the “Secretary” and Nada prepare a new “coup d’ etat” . They cannot longer confront Diego’s men because they do not have the authority to kill them, since they are not afraid anymore. So, they make a compromise with the leaders of the mass for a “constitutional reform” and they decide to construct a commission which will keep in her authority the criminal Carnet. However, this cryptographic device which kills gets stolen by the oppressed who now decide to kill the rich: this is the triumph of the Plague who begins again to build impressive, symbolic buildings of her authoritative status while the simple people return by their own will to their slavery.
[edit] FINAL PANTOMIME REFLUX
Only Diego continues under his mask to help as a doctor the illness. When he and his men struggle against the Plague, on the stage a pantomime of agony evolves and the status-symbols of the evil cramble. The Plague seems to be leaving at first, keeping hostages of the combat and the Chorus sings a hymn to the ancient mysteries. However, Victoria –who represents in the play Diego’s and Camus’ true homeland- is dying at the same time and so, the hero proposes to the Plague an “exchange”, provoking Death to get naked, renounce its uniform and its hieratical robe-clothing. The Plague traps him by asking him not to help the uneducated mass and offers both Diego’s and Victoria’s life if they leave the town to his authoritative state. “I must be dominus of all or else I am dominus of nothing” says Plague, because “according to an ancient law, if one man escapes, then the whole town escapes” This is the final dialogue or “stichomythia” between Diego and the Plague. Diego negates and he opposes to the State, like Antigone opposed Kreon, saying “I was not born in order to be happy by doing evil to the other people”. Diego’s weapon is his laughter against the Plague and he announces in the stage “the epoch of free men” who –contrary to the followers of the Plague- will have the right to Divine Grace. The Plague tells him that he overcame the last test, since if he had accepted its offer, the town, all the people, Diego and Victoria as well would all be condemned. The “Secretary”, however, has on its face now a mask of death and, unwilling to kill Diego, wants to take the body of the dying woman and feel the sense of true life. The Plague reveals, then, its true name which is “the Power of Terror” and speaks the following words: «I have filled Athens with purification fires through my own official butchers and grave diggers and I have covered the Greek sea with human ashes in order to make her obtain black colour. Even the Gods felt horror”. She also adds: «For us, a dead man does not cost so much as a slave. Our ideal is to have a majority of slaves through a minority of rightly elected men who will die. Today our technology is capable of it”. The Plague believes in the stupidity of the mass whom honours as his only power and hope. Before Victoria’s renaissance and Diego’s death, there is a phrase of the hero who manifests his devotion to the “irrational religious faith”. Next, trumpets are heard and the rich who were exploiting the poor make their come-back. The rites of hatred continue to be exercised, the decors are moved again, political speeches and rhetorics are heard while Nada –before commiting suicide by been drowning in the sea- makes a prophecy: «Now we have the power to begin anew… from point zero, of course”!. The “State of Siege” ends with the words of the first free man, the fisherman (symbol of Christ): «O Holy See, Holy Sea, the great depth of your depths will set your terrorized cities free, this is your people who will never recede, this is the Homeland of the Revolutionaries”.


 ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΣΥΛΛΗΨΗ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟΥ Ο.Η.Ε.»

Άρθρο του Αλμπέρ Καμύ

“COMBAT”, 5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή

1. Το κείμενο πρέπει να αναγνωστεί σε άμεση σχέση με την διπλωματική μελέτη «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ: Ελληνισμός και Χριστιανισμός-Πλωτίνος και Αγ. Αυγουστίνος» καθώς και με το σύνολο του έργου (βιβλίων, δοκιμίων, άρθρων, μεταφράσεων Καμύ-Όργουελ) που έχει αφιερωθεί στην Ισπανία και την Ε.Ε. 2. Τον Σεπτέμβριο 1948 ο Αμερικανός Γκάρυ Νταίηβις ανακηρύχθηκε «Πολίτης του Κόσμου» στο Palais de Chaillot της Νέας Υόρκης και στηρίχθηκε από την εφημερίδα “COMBAT”με υπογραφές 500 διαννοουμένων, συγγραφέων και δημοσιογράφων με αίτημα για την δημιουργία Παγκόσμιας Κυβέρνησης των Σοφών. Συνελήφθη στις 19/11/1948 από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., την ίδια ημέρα με την παρουσίαση στο Παρίσι του θεατρικού έργου «ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΥΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ». Βλ. την ομιλία Καμύ στο κτίριο του Ο.Η.Ε. με θέμα «ΜΑΡΤΥΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» τον Δεκέμβριο 1948 και τα αποσπάσματα από το δοκίμιο «ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ» για το πείραμα Camus-Barbu. 3. Η κινηματογραφική ταινία “Sierra de Teruel” αναφέρεται στην εμπειρία της Αποκάλυψης. Βασίστηκε στο μυθιστόρημα του André Malraux «L’ Espoir»-«Η Ελπίς» που εστιάζει στην μάχη για την κατάληψη του Alcazar στο Τολέδο της Ισπανίας. Το θέμα συνδέεται με τις μεταφράσεις των Καμύ-Όργουελ ως προς την ελπίδα των φυλακισμένων της Ισπανίας και των προλετάριων. 4. Η αναφορά στον πρεσβευτή του Φράνκο αποτελεί παραπομπή στην παραίτηση του Καμύ από την UNESCO ως διαμαρτυρία για την αναγνώριση της δικτατορίας του.

Έχουμε μιλήσει προηγουμένως σε αυτόν τον κόσμο για την οφειλή μας προς τους Ισπανούς συντρόφους μας. Έπρεπε να γίνει γνωστό αυτό, πιστεύουμε, διότι όταν ο φασισμός ξεκίνησε το 1938 να εξαπλώνει τις θεωρίες του περί καταπίεσης σε όλη την Ευρώπη, οι Ισπανοί ήταν οι πρώτοι που είχαν την εμπειρία της απεγνωσμένης σιωπής που επακολούθησε.

Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι ο αγώνας μας είναι δικός τους αγώνας και ότι δεν μπορούμε να είμαστε ούτε ευτυχείς ούτε ελεύθεροι όσο η Ισπανία είναι σκλαβωμένη.

Να γιατί είμαστε έκπληκτοι από την μεταχείριση που εξακολουθεί να επιφυλάσσεται για ανθρώπους που ποτέ δεν πρόδωσαν το καθήκον τους προς την ελευθερία.

Αν μιλούμε για τους Σπανιόλους, είναι επειδή τους ξέρουμε καλά. Το ίδιο μελετάνε –με σκοπό την υποταγή– και για πολλούς αντιφασίστες μετανάστες.

Θέλουμε, άρα, να υποστηρίξουμε το διάβημα διαμαρτυρίας που έχει κατατεθεί προς τον αρμόδιο υπουργό-λειτουργό της υποδοχής τους από την Επιτροπή Δικαιοσύνης του Εθνικού Συμβουλίου της Αντίστασης αναφορικά με ένα συγκεκριμένο παράδειγμα αυτής της μελέτης.

Τί ακριβώς σημαίνει αυτό;

Χάρη σε ορισμένους απλούς κανονισμούς, η κυβέρνηση συγκεντρώνει για μιαν ακόμη φορά τους Ισπανούς Ρεπουμπλικανούς Δημοκράτες εντός των χαρακωμάτων στο Παρίσι ή τους αποστέλλει στις γαλλικές επαρχίες όπου κινδυνεύουν να βρεθούν ανυπεράσπιστοι.

Πριν πούμε πώς μπόρεσε να συμβεί αυτό, θα θέλαμε να φρεσκάρουμε τις μνήμες όσων δεν διαθέτουν φαντασία.

Το 1938, κόσμος για τον οποίο εφηύραμε το όνομα «ικέτες» (αν και δεν είχαμε καμιάν ιδέα τότε για την βαρύτητα που θα αποκτούσε από τα ίδια τα γεγονότα το νόημα και η σημασία της λέξης αυτής) συγκεντρώνονταν για να ζητήσουν άσυλο και εγκατάσταση σε τόπους στρατοπέδων.

Κατά την διάρκεια του πολέμου είτε υπέγραφαν εκουσίως για την εγκατάστασή τους είτε τους εξωθούσαμε σε καταναγκαστική εργασία.

Το καθεστώς του Vichy δεν σταμάτησε σε αυτές τις ευγενείς τακτικές.

Έθεσε σε αυτούς τους άνδρες την επιλογή να διαλέξουν μεταξύ δουλείας και θανάτου.

Οι Ισπανοί Ρεπουμπλικανοί έπρεπε είτε να εργαστούν υπέρ της Γερμανίας είτε, ειδάλλως, να επιστρέψουν στην Γερμανία.

Οι περισσότεροι από τους συντρόφους μας ενώθηκαν με την Αντίσταση και πολέμησαν υπέρ της απελευθέρωσής μας στην οποία –με μια προσήλωση που άξιζε καλύτερης μοίρας– επέμειναν πεισματικά διότι την θεωρούσαν ως και δική τους.

Άλλοι, στις πόλεις, πήραν πλαστές άδειες εργασίας. Και άλλοι εργάστηκαν υπέρ του κατακτητή.

Σήμερα σε όλα αυτά τα ζητήματα έχει γίνει πλήρης εκκαθάριση.

Οι Ρεπουμπλικανοί που χρησιμοποίησαν πλαστά ή αληθινά πιστοποιητικά εργασίας των Γερμανών για να κανονίσουν τις υποθέσεις τους συγκεντρώνονται τώρα στα χαρακώματα και στους στρατώνες Kellermann ή αποστέλλονται εκτός των υπουργικών γραφείων του Σηκουάνα.

Στο μεταξύ, αυτοί που πολέμησαν στην Αντίσταση βρίσκονται στην πλέον οξύμωρη κατάσταση επειδή δεν υπέβαλαν αίτηση μεταφοράς για να βρουν δουλειά σε κάποιαν περιοχή σύμφωνα με τις διατάξεις που είχαν ορίσει οι Γερμανοί.

Το αποτέλεσμα είναι ότι βρίσκονται εν ζωή και μπορούν ανά πάσα στιγμή –ή, σε πολλές περιπτώσεις, αυτό συμβαίνει όντως– να συλληφθούν.

Επί 6 έτη τώρα βρίσκονται καθ’ οδόν.

Οι άνθρωποι αυτοί έχουν υπομείνει όχι μόνο την ήττα και την εξορία αλλά, επίσης, 6 έτη ταπείνωσης και απογοήτευσης.

Στο μεταξύ, η προπαγάνδα από ορισμένα τετράγωνα έχει πλήξει την φήμη και την τιμή των συντρόφων μας στον νου ορισμένων Γάλλων.

Θέλουμε, όμως, να πούμε όσο το δυνατόν πιο έντονα ότι οι άνθρωποι αυτοί –αντιθέτως– υπήρξαν κι οι πρώτοι που έθεσαν ένα παράδειγμα θάρρους και αξιοπρέπειας για εμάς ώστε οφείλουμε να είμαστε υπερήφανοι αν αποκαταστήσουμε την επικοινωνία μας μαζί τους.

Ενάντια σε αυτήν την στοιχειώδη αίσθηση, υπάρχουν γραφειοκρατικές δικαιολογίες που έχουν εκτεθεί.

Το προς διαπραγμάτευση θέμα όμως, δεν είναι υλικό ούτε ζήτημα γραφειοκρατικό. Είναι ζήτημα της καρδιάς.

Εάν οι γραφειοκρατικοί κανονισμοί αδυνατούν να ανταποκριθούν σε αυτούς τους βαθύτατους πόθους που αισθανόμαστε, η λύση είναι αρκετά απλή: οι κανονισμοί και οι νόμοι πρέπει να αλλάξουν πριν παρέλθη «ΙΩΤΑ ΕΝ Ή ΜΙΑ ΚΕΡΑΙΑ» από το χρέος που οφείλουμε στην Ισπανία.

Οι σκέψεις αυτές ήρθαν χθες στον νου μας καθώς βγαίναμε από την προβολή της Sierra de Teruel, του ασυναγώνιστου φιλμ του Μαλρώ για τον πόλεμο στην Ισπανία.

Θα θέλαμε όλοι στην Γαλλία να δουν τα πρόσωπα αυτών των πολεμιστών και αυτού του ασύγκριτου λαού να διαπνέονται από ενότητα και να τα δένουν οι ηρωϊκές θυσίες.

Αν πρόκειται να διεκδικήσουμε τον τίτλο του «μεγάλου έθνους», πρέπει να είμαστε ικανοί να αναγνωρίσουμε το μεγαλείο και να το χαιρετήσουμε όπου υπάρχει.

Δεν υπάρχει άνθρωπος αντάξιος του ονόματος αυτού που δεν θα είχε νοιώσει χθες μιαν σουβλιά στην καρδιά του στην θέα αυτών των εικόνων μιας μάχης που ήταν εξαρχής άνιση αλλά από την οποία ποτέ κανείς δεν έχει παραιτηθεί ώστε να την θεωρεί χαμένη.

Έχουμε επίγνωση ότι είναι αδύνατον να δεχόμαστε τον πρεσβευτή του Φράνκο και –την ίδια ώρα– να αντιμετωπίζουμε με δικαιοσύνη τους ανθρώπους που αυτός προσβάλλει.

Υποστηρίζουμε ότι πρέπει να γίνει μια εκλογή.

Οπωσδήποτε, δεν είναι δυνατόν να παρακάμπτεται ένα δεσποτικό, δικτατορικό καθήκον λόγω της υποκρισίας περί συμμόρφωσης με κανονισμούς «θεάτρου του παραλόγου».

Κι αν οι γραφειοκράτες επιμείνουν πεισματικά να αγνοούν το γεγονός, τότε θα πρέπει να καταστραφεί η γραφειοκρατία για να τους εμποδίσει να μας γυρίσουν πίσω –για μιαν ακόμη φορά– στην εξαθλιωμένη κατάσταση μιας χώρας που διώκει τους πιο υπερήφανους υπερασπιστές μιας ρεπουμπλικανικής ελευθερίας που την ίδια ώρα ανεβάζει στα ουράνια. 

«ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΟ – ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ»

Αλμπέρ Καμύ

19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1946

Μετάφραση: Χρήστου Π. Παπαχριστόπουλου

Copyright: Christos P. Papachristopoulos

Σημείωμα του μεταφραστή

To κείμενο αυτό περιέχει τα αποσπάσματα από το αδημοσίευτο άρθρο του συγγραφέα από την ενότητα με τίτλο «ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ» που δημοσιεύθηκε με ημερομηνία 19/11/1946 στην εφημερίδα COMBAT. Είναι το μοναδικό κείμενο του συγγραφέα από τα δημοσιογραφικά γραπτά με δικαιώματα. Copyright by Albert Camus and Combat. Rights of reproduction reserved for all countries. Πρέπει να αναγνωστεί ως κεντρικό για το σύνολο των κειμένων Καμύ-Όργουελ-Καίσλερ για το Σύνταγμα της Ισπανικής Ρεπούμπλικας με βάση το μοντέλο των πόλεων Βαλένθια, Βαρκελώνη, Μαδρίτη, Κάδιξ. Βλ. ειδικά την μετάφραση «Η ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΦΥΛΑΚΗ» αλλά τα κείμενα που περιστρέφονται γύρω από την 19η Νοέμβρη.

1. Εκ νέου, αυτή η σχετική ουτοπία είναι (η) μοναδική ευκαιρία. Ευκαιρίας δοθείσης, αυτό χαρακτηρίζεται τόσο ανουτοπικό που στοιχεία αυτών των ομάδων μπορούμε να τα δούμε στον πραγματικό κόσμο σήμερα. Το παράδειγμα που δίδεται εδώ είναι ένα παράδειγμα απλώς και μόνο κατ’ αποκλειστικότητα, σχεδιασμένο να εξυπηρετεί ως μια γενική ιδέα για το τι έχω κατά νου. Ένα όμορφο μοντέλο για αυτό το είδος συμφωνίας οργάνωσης ή οργανισμού που επανεξετάζει τον τρόπο παραγωγής της κοινωνίας μας είναι η εργατική ομάδα που έχει ιδρύσει ο Marcel Barbu στην Βαλένθια. Στην Γαλλία έχουμε πολλά υψηλά, διακεκριμένα και ευφυή μυαλά αλλά λίγοι –όσον αφορά την προσωπική μου εμπειρία– έχουν σημειώσει την σημασία του πειράματος Barbu και την αληθινή του αξία προς την παρούσα εποχή. Έχει δημιουργήσει μια κοινότητα 150 ανθρώπων με διάφορη πίστη (συμπεριλαμβανομένων μαρξιστών, Χριστιανών και αδέσμευτων μελών) που λένε ότι είναι ευτυχισμένοι που βρίσκονται εκεί. Βρίσκεται σε ύπαρξη επί 8 έτη. Άλλες, παρόμοιες κοινότητες έχουν ιδρυθεί. Ο κόσμος λέει ότι θα αποτύχουν αλλά –προς το παρόν– επιβιώνουν και, οπωσδήποτε, θα έχουν διασώσει λίγους ανθρώπους ομήρους της δυστυχίας για 8 έτη τουλάχιστον. Αυτή η κοινότητα δεν έχει υποσχεθεί μόνο σε όλους αυτούς τους εργαζόμενους αξιοπρέπεια και εσωτερική ειρήνη μέσα σε μια περίοδο 4 γενεών∙ τους έχει δώσει τα πράγματα αυτά σε ένα διάστημα λίγων ετών. Και πάλι, η απόλυτη απελευθέρωση εξαρτάται από την διεθνή αλλαγή και μεταρρύθμιση των θεσμών. Όμως, πειράματα σαν του Barbu που δημιουργεί έναν νέο τύπο ανθρώπινης σχέσεως βασισμένον στις ελεύθερες επιλογές των ανθρωπίνων πλασμάτων με σεβασμό των διαφορών και της ελευθερίας όλων δείχνει ότι, στο ενδιάμεσο, είναι δυνατόν να γίνει κάποια πρόοδος προς την υπέρβαση της διεθνούς αταξίας και έχθρας. Η πρόοδος μπορεί να γίνει μόνιμη μόνον όταν θα έχει επιτευχθεί μια παγκόσμια οργάνωση ή οργανισμός. Έως τότε, θα βρίσκεται υπό το κράτος της απειλής –καθιστά, όμως, εφικτή την ελπίδα. Αυτές οι σχέσεις είναι που πρέπει να αναπτυχθούν και να επεκταθούν όπου είναι εφικτό διότι αυτό που διακυβεύεται είναι το κτίσιμο μιας κοινωνίας ζωντανής εντός των πλαισίων της καταδικασμένης κοινωνίας στην οποία ζούμε τώρα. Άνθρωποι που θα διαβεβαίωναν καθημερινά σε κάθε πολιτική συζήτηση και διαπραγμάτευση ότι το μοναδικό αληθινά σημαντικό ζήτημα είναι το κτίσιμο μιας διεθνούς κοινωνίας∙ άνθρωποι που θα αποδείκνυαν ότι όλες οι υπόλοιπες συγκρούσεις –συνταγματικές και εκλογικές– είναι άνευ αξίας∙ άνθρωποι που θα αφιερώνονταν στην διεθνή αλληλεγγύη και οργάνωση∙ άνθρωποι που απλώς θα όριζαν τις κοινές και προσωρινές αξίες που τις βρίσκουν απαραίτητες για την απόρριψη της δολοφονίας και για την επιδίωξη των σκοπών τους∙ άνθρωποι που θα αξίωναν την γενική κατάργηση της ποινής του θανάτου στην Δύση∙ που θα απέρριπταν όλα τα πλεονεκτήματα της κοινωνίας όπως την βρίσκουν σήμερα και δέχονται μόνο τα καθήκοντα και τις ευθύνες που τους συνδέουν με άλλους∙ άνθρωποι που –υπό τις οποιεσδήποτε συνθήκες– θα προτιμούσαν το κήρυγμα έναντι της ισχύος ή εξουσίας και τον διάλογο έναντι της προσβολής∙ άνθρωποι που θα έφερναν στον Τύπο και, υπεράνω όλων, στα σχολεία τις αρχές και τους κώδικες επικοινωνίας που αναπτύσσονται εδώ∙ αυτοί οι άνθρωποι…

2. Για τους ανθρώπους που ζυγίζουν αυτά τα ερωτήματα, επομένως, δεν βλέπω να υπάρχει πιο επείγουσα ανάγκη από το να δεσμευθούν με όλην τους την ενέργεια, αντίσταση και χρόνο, με τα ψηφοδέλτια (όση μικρή αξία κι αν έχουν), το ταλέντο τους και τα οικονομικά μέσα και πόρους που διαθέτουν για να απαιτήσουν μια παγκόσμια λύση ώστε να ελαφρυνθεί το βάρος της δυστυχίας και του τρόμου. Το κίνημα αυτό πρέπει να αναπτυχθεί όχι μόνον εντός κάθε χώρας αλλά, υπεράνω όλων, στην διεθνή αρένα, αρχικά δια μέσου του κηρύγματος. Αυτό είναι το κύριο καθήκον, η πιο επείγουσα ανάγκη που βρίσκεται ενώπιόν μας κατά πρόσωπο και είναι η μόνη που μπορεί να είναι αποτελεσματική ή αληθινά ρεαλιστική. Ειδάλλως, λίγα μπορούμε να περιμένουμε από κυβερνήσεις που θα βρίσκονται βυθισμένες από τα βάρη του φορτίου τους ώσπου να επιλυθεί αυτό το ζήτημα –και οι ίδιες οι κυβερνήσεις το ξέρουν καλά αυτό. Το πρωταρχικό τους μέλημα είναι πώς να επιβιώνουν και, κατόπιν (ανάλογα με το ποια κόμματα συμμετέχουν από κοινού σε συνασπισμούς) να δίνουν διαβεβαιώσεις προς την ξένη δύναμη της επιλογής τους. Οπότε, προκύπτει ότι σε όλα τα υπόλοιπα θέματα όλες οι πιθανές λύσεις είναι προσωρινές. Τα μοναδικά ζητήματα που μετράνε είναι δύο: η δημιουργία μιας τάξης διεθνούς που θα επιφέρει επιτέλους διαρκώσες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα ισοδυναμούν με επανάσταση και η εφευρετική επινόηση ενός πρόσκαιρου σχήματος ή συστήματος για την αντιμετώπιση των καθημερινών αναγκών και την διαχείριση της ροής των οικονομικών πόρων. Και από την στιγμή που αυτοί είναι υπεύθυνοι για τον διεθνή οργανισμό σήμερα έχουν καταφέρει να κολλήσουν σε αδιέξοδο νεκρικής σιγής, τα άτομα –που εργάζονται τόσο εντός της χώρας τους όσο και πέραν των συνόρων– πρέπει ένα ένα να εισέρχονται σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα τα επανενώνει σε συμφωνία με μια πιο λογική δέσμη αρχών και κανόνων.

3.…αυτά τα ερωτήματα και να απαντήσουμε. Για μένα, ισχύει ότι τα προηγούμενα δύο έτη ειδικά έχω μάθει ότι δεν υπάρχει κανενός είδους αλήθεια που θα την έβαζα πάνω από την ζωή ενός ανθρώπου.

4. Εγώ έχω κρίνει –για να το πω απλά, ύστερα από ένα έτος δημοσιογραφίας– την αδυναμία μου να δολοφονήσω τον οποιονδήποτε στο όνομα μιας μερικής αλήθειας ή ψευδαίσθησης της αλήθειας. Όπως πολλοί άνθρωποι σήμερα, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν μπορώ να αποδεχθώ την όποια αλήθεια.

5. Δεν μπορούμε, όμως, να αποδράσουμε από την αφηρημένη σκέψη (ώστε να δολοφονήσουμε –κατά κάποιον τρόπο– τον τρόμο δια μέσου μιας λογικής επιχειρηματολογίας μετριοπαθούς και ταπεινής ως προς τα συμπεράσματά της) δίχως τις προσπάθειες που καταβάλλει το πάθος. Όσο συγκρατημένες κι αν είναι οι ελπίδες μας, νομιμοποιούν να το προσπαθήσουμε. «Νομίζω ότι θα έπρεπε να είμαστε φανατικοί» είπε κάποτε ένας επαναστατημένος που τώρα είναι του συρμού «αλλά με αυτό δεν εξαιρώ την σοφία ή την κοινή αίσθηση της λογικής». Ας χρησιμοποιήσουμε, άρα, αυτήν την κοινή αίσθηση στο ζύγιασμα, στην εξισορρόπηση και στον συλλογισμό αυτών των γεγονότων. Στην μακρά μάχη ενώπιόν μας, δεν θα αρκεί αυτός ο ήρεμος και ήσυχος φανατισμός.

6. Ναι, ζούμε υπό καθεστώς τρόμου διότι δεν είναι δυνατή η πειθώ, διότι ο άνθρωπος έχει συρρικνωθεί φοβισμένος και έχει αποτραβηχθεί από την ζωή μέσα σε έναν κόσμο όπου δεν είναι πια δυνατό να ελπίζουμε ότι μπορούμε να αποσπάσουμε ανθρώπινες αντιδράσεις από άλλα ανθρώπινα όντα μιλώντας τους στην γλώσσα της ανθρωπότητας. 7. Ναι, ζούμε υπό καθεστώς τρόμου διότι ο άνθρωπος έχει παραδοθεί πλήρως στα χέρια της Ιστορίας… του μεσσιανισμού δίχως εκλεπτύνσεις οποιουδήποτε τύπου.

ΟΥΤΕ ΔΗΜΙΟΙ ΟΥΤΕ ΘΥΜΑΤΑ - ΔΟΚΙΜΙΟ ΤΟΥ ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ - ΤΟ ΑΓΓΛΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

NEITHER VICTIMS NOR EXECUTIONERS

Two answers

The seventeenth century was the century of mathematics, the eighteenth that of the physical sciences, and the nineteenth that of biology. Our twentieth century is the century of fear. I will be told that fear is not a science. But science must be somewhat involved since its latest theoretical advances have brought it to the point of negating itself while its perfected technology threatens the globe itself with destruction. Moreover, although fear itself cannot be considered a science, it is certainly a technique.

The most striking feature of the world we live in is that most of its inhabitants - with the exception of pietists of various kinds - are cut off from the future. Life has no validity unless it can project itself toward the future, can ripen and progress. Living against a wall is a dog's life.

True - and the men of my generation, those who are going into the factories and the colleges, have lived and are living more and more like dogs.

This is not the first time, of course, that men have confronted a future materially closed to them. But hitherto they have been able to transcend the dilemma by words, by protests, by appealing to other values which lent them hope. Today no one speaks any more (except those who repeat themselves) because history seems to be in the grip of blind and deaf forces which will heed neither cries of warning, nor advice, nor entreaties. The years we have just gone through have killed something in us. And that something is simply the old confidence man had in himself, which led him to believe that he could always elicit human reactions from another man if he spoke to him in the language of a common humanity. We have seen men lie, degrade, kill, deport, torture - and each time it was not possible to persuade them not to do these things because they were sure of themselves and because one cannot appeal to an abstraction, i.e. the representative of an ideology.

Mankind's dialogue has just come to an end. And naturally a man with whom one cannot reason is a man to be feared. The result is that - besides those who have not spoken out because they thought it useless - a vast conspiracy of silence has spread all about us, a conspiracy accepted by those who are frightened and who rationalise their fears in order to hide them from themselves, a conspiracy fostered by those whose interest it is to do so. 'You shouldn't talk about the Russian culture purge - it helps reaction.' 'Don't mention the Anglo-American support of Franco - it encourages communism.' Fear is certainly a technique.

What with the general fear of a war now being prepared by all nations and the specific fear of murderous ideologies, who can deny that we live in a state of terror? We live in terror because persuasion is no longer possible; because man has been wholly submerged in History; because he can no longer tap that part of his nature, as real as the historical part, which he recaptures in contemplating the beauty of nature and of human faces; because we live in a world of abstractions, of bureaus and machines, of absolute ideas and of crude messianism. We suffocate among people who think they are absolutely right, whether in their machines or in their ideas. And for all who can live only in an atmosphere of human dialogue and sociability, this silence is the end of the world.

To emerge from this terror, we must be able to reflect and to act accordingly. But an atmosphere of terror hardly encourages reflection. I believe, however, that instead of simply blaming everything on this fear, we should consider it as one of the basic factors in the situation, and try to do something about it. No task is more important. For it involves the fate of a considerable number of Europeans who, fed up with the lies and violence, deceived in their dearest hopes and repelled by the idea of killing their fellow men in order to convince them, likewise repudiate the idea of themselves being convinced that way. And yet such is the alternative that at present confronts so many of us in Europe who are not of any party - or ill at ease in the party we have chosen - who doubt socialism has been realised in Russia or liberalism in America, who grant to each side the right to affirm its truth but refuse it the right to impose it by murder, individual or collective. Among the powerful of today, these are the men without a kingdom. Their viewpoint will not be recognised (and I say 'recognised', not 'triumph'), nor will they recover their kingdom until they come to know precisely what they want and proclaim it directly and boldly enough to make their words a stimulus to action. And if an atmosphere of fear does not encourage accurate thinking, then they must first of all come to terms with fear.

To come to terms, one must understand what fear means: what it implies and what it rejects. It implies and rejects the same fact: a world where murder is legitimate, and where human life is considered trifling. This is the great political question of our times, and before dealing with other issues, one must take a position on it. Before anything can be done, two questions must be put: 'Do you, or do you not, directly or indirectly, want to be killed or assaulted? Do you or do you not, directly or indirectly, want to kill or assault ?' All who say No to both these questions are automatically committed to a series of consequences which must modify their way of posing the problem. My aim here is to clarify two or three of these consequences.

Saving our skins

I once said that, after the experiences of the last two years, I could no longer hold to any truth which might oblige me, directly or indirectly to demand a man's life. Certain friends whom I respected retorted that I was living in Utopia, that there was no political truth which could not one day reduce us to such an extremity, and that we must therefore either run the risk of this extremity or else simply put up with the world as it is.

They argued the point most forcefully. But I think they were able to put such force into it only because they were unable to really imagine other people's death. It is a freak of the times. We make love by telephone, we work not on matter but on machines, and we kill and are killed by proxy. We gain in cleanliness, but lose in understanding.

But the argument has another, indirect meaning: it poses the question of Utopia. People like myself want not a world in which murder no longer exists (we are not so crazy as that!) but rather one in which murder is not legitimate, Here indeed we are Utopian - and contradictory. For we do live, it is true, in a world where murder is legitimate, and we ought to change it if we do not like it. But it appears that we cannot change it without risking murder. Murder thus throws us back on murder, and we will continue to live in terror whether we accept the fact with resignation or wish to abolish it by means which merely replace one terror with another.

It seems to me every one should think this over. For what strikes me, in the midst of polemics, threats and outbursts of violence, is the fundamental good will of every one. From Right to Left, every one, with the exception of a few swindlers, believes that this particular truth is the one to make men happy. And yet the combination of all these good intentions has produced the present infernal world, where men are killed, threatened and deported, where war is prepared, where one cannot speak freely without being insulted or betrayed. Thus if people like ourselves live in a state of contradiction, we are not the only ones, and those who accuse us of Utopianism are possibly themselves also living in a Utopia, a different one but perhaps a more costly one in the end.

Let us, then, admit that our refusal to legitimise murder forces us to reconsider our whole idea of Utopia. This much seems clear: Utopia is whatever is in contradiction with reality. From this standpoint, it would be completely Utopian to wish that men should no longer kill each other. That would be absolute Utopia. But a much sounder Utopia is that which insists that murder be no longer legitimised. Indeed, the Marxian and the capitalist ideologies, both based on the idea of progress, both certain that the application of their principles must inevitably bring about a harmonious society, are Utopian to a much greater degree. Furthermore, they are both at the moment costing us dearly.

We may therefore conclude, practically, that in the next few year' the struggle will be not between the forces of Utopia and the forces of reality, but between different Utopias which are attempting to be born into reality. It will be simply a matter of choosing the least costly among them. I am convinced that we can no longer reasonably hope to save everything, but that we can at least propose to save our skins, so that a future, if not the future, remains a possibility.

Thus (1) to; refuse to sanction murder is no more Utopian than the 'realistic,' ideologies of our day, and (2) the whole point is whether these latter are more or less costly. It may, therefore, be useful to try to define, in Utopian terms, the conditions which are needed to bring about the pacification of men and nations. This line of thought, assuming it is carried on without fear and without pretensions, may help to create the preconditions for clear thinking and a provisional agreement between men who want to be neither victim nor executioners. In what follows, the attempt will be not to work out a complete position, but simply to correct some current misconceptions and to pose the question of Utopia as accurately as possible. The attempt, in short, will be to define the conditions for a political position that is modest - i.e. free of messianism and disencumbered of nostalgia for an earthly paradise.

The self-deception of the socialists

If we agree that we have lived for ten years in a state of terror and still so live, and that this terror is our chief source of anxiety, then we must see what we can oppose to this terror. Which brings up the question of Socialism. For terror is legitimised only if we assent to the principle: 'the end justifies the means'. And this principle in turn may be accepted only if the effectiveness of an action is posed as an absolute end, as in nihilistic ideologies (anything goes, success is the only thing worth talking about), or in those philosophies which make History an absolute end (Hegel, followed by Marx: the end being a classless society, everything is good that leads to it).

Such is the problem confronting French Socialists, for example. They are bothered by scruples. Violence and oppression, of which they had hitherto only a theoretical idea, they have now seen at first hand. And they have had to ask themselves whether, as their philosophy requires, they would consent to use that violence themselves, even as temporary expedient and for a quite different end. The author of a recent preface to Saint-Just, speaking of men of an earlier age who had similar scruples, wrote contemptuously: 'They recoiled in the face of horrors.' True enough. And so they deserved to be despised by strong, superior spirits who could live among horrors without flinching. But all the same, they gave a voice to the agonised appeal of commonplace spirits like ourselves, the millions who constitute the raw material of History and who must some day be taken into account, despite all contempt.

A more important task, I think, is to try to understand the state of contradiction and confusion in which our Socialists now exist. We have not thought enough about the moral crisis of French Socialism, as expressed, for example in a recent party congress. It is clear that our Socialists, under the influence of Léon Blum and even more under the pressure of events, have preoccupied themselves much more with moral questions (the end does not justify all means) than in the past. Quite properly, they wanted to base themselves on principles which rise superior to murder. It is also clear that these same Socialists want to preserve Marxian doctrine, some because they think one cannot be revolutionary without being Marxist, others, by fidelity to party tradition, which tells them that one cannot be socialist without being Marxist. The chief task of the last party congress was to reconcile the desire for a morality superior to murder with the determination to remain faithful to Marxism. But one cannot reconcile what is irreconcilable.

For if it is clear that Marxism is true and there is logic in History, then political realism is legitimate. It is equally clear that if the moral values extolled by the Socialist Party are legitimate, then Marxism is absolutely false since it claims to be absolutely true. From this point of view, the famous 'going beyond' Marxism in an idealistic and humanitarian direction is a joke and an idle dream. It is impossible to 'go beyond' Marx, for he himself carried his thought to its extreme logical consequences. The Communists have a solid logical basis for using the lies and the violence which the Socialists reject, and the basis is that very dialectic which the Socialists want to preserve. It is therefore hardly surprising that the Socialist congress ended by simply putting forward simultaneously two contradictory positions - a conclusion whose sterility appears in the results of the recent elections.

This way, confusion will never end. A choice was necessary, and the Socialists would not or could not choose.

I have chosen this example not to score off the Socialists but to illustrate the paradoxes among which we live. To score off the Socialists, one would have to be superior to them. This is not yet the case. On the contrary, I think this contradiction is common to all those of whom I speak, those who want a society which we can both enjoy and respect; those who want men to be both free and just, but who hesitate between a freedom in which they know justice is finally betrayed and a justice in which they see freedom suppressed from the first. Those who know What Is To Be Done or What Is To Be Thought make fun of this intolerable anguish. But I think it would be better, instead of jeering at it, to try to understand and clarify this anguish, see what it means, interpret its quasi-total rejection of a world which provokes it, and trace out the feeble hope that suffuses it.

A hope that is grounded precisely in this contradiction, since it forces - or will force - the Socialists to make a choice. They will either admit that the end justifies the means, in which case murder can be legitimised; or else, they will reject Marxism as an absolute philosophy, confining themselves to its critical aspect, which is often valuable. If they choose the first, their moral crisis will be ended, and their position will be unambiguous. If the second, they will exemplify the way our period marks the end of ideologies, that is, of absolute Utopias which destroy themselves, in history, by the price they ultimately exact. It will then be necessary to choose a most modest and less costly Utopia. At least it is in these terms that the refusal to legitimise murder forces us to pose the problem. Yes, that is the question we must put, and no one, I think, will venture to answer it lightly.

Parody of revolution

Since August 1944, everybody talks about revolution, and quite sincerely too. But sincerity is not in itself a virtue: some kinds are so confused that they are worse than lies. Not the language of the heart but merely that of clear thinking is what we need today. Ideally, a revolution is a dialogue in political and economic institutions in order to introduce more freedom and justice; practically, it is a complex of historical events, often undesirable ones, which brings about this happy transformation.

Can one say that we use this word today in its classical sense? When people nowadays hear the word, 'revolution', they think of a change in property relations (generally collectivisation) which may be brought about either by majority legislation or by a minority coup.

This concept obviously lacks meaning in present historical circumstances. For one thing, the violent seizure of power is a romantic idea which the perfection of armaments has made illusory. Since the repressive apparatus of a modern State commands tanks and airplanes, tanks and airplanes are needed to counter it. 1789 and 1917 are still historic dates, but they are no longer historic examples.

And even assuming this conquest of power were possible, by violence or by law, it would be effective only if France (or Italy or Czechoslovakia) could be put into parentheses and isolated from the rest of the world. For, in the actual historical situation of 1946, a change in our own property system would involve, to give only one example, such consequences to our American credits that our economy would be threatened with ruin. A right-wing coup would be no more successful, because of Russia with her millions of French Communist voters and her position as the dominant continental power. The truth is - excuse me for stating openly what every one knows and no one says - the truth is that we French are not free to make a revolution. Or at least that we can be no longer revolutionary all by ourselves, since there no longer exists any policy, conservative or socialist, which can operate exclusively with a national framework.

Thus we can only speak of world revolution. The revolution will be made on a world scale or it will not be made at all. But what meaning does this expression still retain? There was a time when it was thought that international reform would be brought about by the conjunction or the synchronisation of a number of national revolutions - a kind of totting-up of miracles. But today one can conceive only the extension of a revolution that has already succeeded. This is something Stalin has very well understood, and it is the kindest explanation of his policies (the other being to refuse Russia the right to speak in the name of revolution).

This viewpoint boils down to conceiving of Europe and the West as a single nation in which a powerful and well-armed minority is struggling to take power. But if the conservative forces - in this case, the U.S.A. - are equally well armed, clearly the idea of revolution is replaced by that of ideological warfare. More precisely, world revolution today involves a very great danger of war. Every future revolution will be a foreign revolution. It will begin with a military occupation - or, what comes to the same thing, the blackmail threat of one. And it will become significant only when the occupying power has conquered the rest of the world.

Inside national boundaries, revolutions have already been costly enough - a cost that has been accepted because of the progress they are assumed to bring. Today, the costs of a world war must be weighed against the progress that may be hoped for from either Russia or America gaining world power. And I think it of first importance that such a balance be struck, and that for once we use a little imagination about what this globe, where already thirty million fresh corpses lie, will be like after a cataclysm which will cost us ten times as many.

Note that this is a truly objective approach, taking account only of reality without bringing in ideological or sentimental considerations. It should give pause to those who talk lightly of revolution. The present day content of this word must be accepted or rejected as a whole. If it be accepted, then one must recognise a conscious responsibility for the coming war. If rejected, then one must either come out for the status quo - which is a mood of absolute Utopia in so far as it assumes the 'freezing' of history - or else give a new content to the word 'revolution', which means assenting to what might be called relative Utopia. Those who want to change the world must, it seems to me, now choose between the charnel-house threatened by the impossible dream of history suddenly struck motionless, and the acceptance of a relative Utopia which gives some leeway to action and to mankind. Relative Utopia is the only realistic choice; it is our last frail hope of saving our skins.

International democracy and dictatorship

We know today that there are no more islands, that frontiers are just lines on a map. We know that in a steadily accelerating world, where the Atlantic is crossed in less than a day and Moscow speaks to Washington in a few minutes, we are forced into fraternity - or complicity. The forties have taught us that an injury done a student in Prague strikes down simultaneously a worker in Clichy, that blood shed on the banks of a Central European river brings a Texas farmer to spill his own blood in the Ardennes, which he sees for the first time. There is no suffering, no torture anywhere in the world which does not affect our everyday lives.

Many Americans would like to go on living closed off in their own society, which they find good. Many Russians perhaps would like to carry on their Statist experiment holding aloof from the capitalist world. They cannot do so, nor will they ever again be able to do so. Likewise, no economic problem, however minor it appears, can be solved outside the comity of nations. Europe's bread is in Buenos Aires, Siberian machine-tools are made in Detroit. Today, tragedy is collective.

We know, then, without shadow of a doubt, that the new order we seek cannot be merely national, or even continental; certainly not occidental nor oriental. It must be universal. No longer can we hope for anything from partial solutions or concessions. We are living in a state of compromise, i.e. anguish today and murder tomorrow. And all the while the pace of history and the world is accelerating. The twenty-one deaf men, the war criminals of tomorrow, who today negotiate the peace carry on their monotonous conversations placidly seated in an express train which bears them toward the abyss at a thousand miles an hour.

What are the methods by which this world unity may be achieved, this international revolution realised in which the resources of men, of raw materials, of commercial markets and cultural riches may be better distributed? I see only two, and these two between them define our ultimate alternative.

The world can be united from above, by a single State more powerful than the others. The U.S.S.R. or the U.S.A. could do it. I have nothing to say to the claim that they could rule and remodel the world in the image of their own society. As a Frenchman, and still more as a Mediterranean, I find the idea repellent. But I do not insist on this sentimental argument. My only objection is, as stated in the last section, that this unification could not be accomplished without war - or at least without serious risk of war. I will even grant what I do not believe: that it would not be an atomic war. The fact remains, nevertheless, that the coming war will leave humanity so mutilated and impoverished that the very idea of law and order will become anachronistic. Marx could justify, as he did, the war of 1870 for it was a provincial war fought with Chassepot rifles. In the Marxian perspective, a hundred thousand corpses are nothing if they are the price of the happiness of hundreds of millions of men. But the sure death of millions of men for the hypothetical happiness of the survivors seems too high a price to pay. The dizzy rate at which weapons have evolved, a historical fact ignored by Marx, forces us to raise anew the whole question of means and ends. And in this instance, the means can leave us little doubt about the end. Whatever the desired end, however lofty and necessary, whether happiness or justice or liberty - the means employed to attain it represent so enormous a risk and are so disproportionate to the slender hopes of success, that, in all sober objectivity, we must refuse to run this risk.

This leaves us only the alternative method of achieving a world order: the mutual agreement of all parties. This agreement has a name: international democracy. Of course every one talks about the U.N. But what is international democracy? It is a democracy which is international. (The truism will perhaps be excused, since the most self-evident truths are also the ones most frequently distorted.) International - or national - democracy is a form of society in which law has authority over those governed, law being the expression of the common will as expressed in a legislative body. An international legal code is indeed now being prepared. But this code is made and broken by governments, that is by the executive power. We are thus faced with a regime of international dictatorship. The only way of extricating ourselves is to create a world parliament through elections in which all peoples will participate, which will enact legislation which will exercise authority over national governments. Since we do not have such a parliament, all we can do now is to resist international dictatorship; to resist on a world scale; and to resist by means which are not in contradiction with the end we seek.

The world speeds up

As every one knows, political thought today lags more and more behind events. Thus the French fought the 1914 war with 1870 methods, and the 1939 war with 1918 methods. Antiquated thinking is not, however, a French speciality. We need only recall that the future of the world is being shaped by liberal-capitalist principles, developed in the eighteenth century and by 'scientific socialist' principles developed in the nineteenth. Systems of thought which, in the former case, date from the early years of modern industrialism, and, in the latter, from the age of Darwinism and the Renanian optimism, now propose to master the age of the atomic bomb, of sudden mutations, and of nihilism.

It is true that consciousness is always lagging behind reality: History rushes onward while thought reflects. But this inevitable backwardness becomes more pronounced the faster History speeds up. The world has changed more in the past fifty years than it did in the previous two hundred years. Thus we see nations quarrelling over frontiers when every one knows that today frontiers are mere abstractions. Nationalism was, to all appearances, the dominant note at the Conference of the Twenty-one.

Today we concentrate our political thinking on the German problem, which is a secondary problem compared to the clash of empires which threatens us. But if tomorrow we resolve the Russo-American conflict, we may see ourselves once more outdistanced. Already the clash of empires is in process of becoming secondary to the clash of civilisations. Everywhere the colonial peoples are asserting themselves. Perhaps in ten years, perhaps in fifty, the dominance of Western civilisation itself will be called into question. We might as well recognise this now, and admit these civilisations into the world parliament, so that its code of law may become truly universal, and a universal order be established.

The veto issue in the U.N. today is a false issue because the conflicting majorities and minorities are false. The U.S.S.R. will always have the right to reject majority rule so long as it is a majority of ministers and not a majority of peoples, all peoples, represented by their delegates. Once such a majority comes into being, then each nation must obey it or else reject its law - that is, openly proclaim its will to dominate....

To reply once more and finally to the accusation of Utopia: for us, the choice is simple - Utopia or the war now being prepared by antiquated modes of thought.... Sceptical though we are (and as I am), realism forces us to this Utopian alternative. When our Utopia has become part of history, as with many others of like kind, men will find themselves unable to conceive reality without it. For History is simply man's desperate effort to give body to his most clairvoyant dreams.

A new social contract

All contemporary political thinking which refuses to justify lies and murder is led to the following conclusions: (I) domestic policy is in itself a secondary matter; (2) the only problem is the creation of a world order which will bring about those lasting reforms which are the distinguishing mark of a revolution; (3) within any given nation there exist now only administrative problems, to be solved provisionally after a fashion, until a solution is worked out which will be more effective because more general.

For example, the French Constitution can only be evaluated in terms of the support it gives or fails to give to a world order based on justice and the free exchange of ideas. From this viewpoint, we must criticise the indifference of our Constitution to the simplest human liberties. And we must also recognise that the problem of restoring the food supply is ten times more important than such issues as nationalisation or election figures. Nationalisation will not work in a single country. And although the food supply cannot be assured either within a single country, it is a more pressing problem and calls for expedients, provisional though they may be.

And so this viewpoint gives us a hitherto lacking criterion by which to judge domestic policy. Thirty editorials in Aube may range themselves every month against thirty in Humanité but they will not cause us to forget that both newspapers, together with the parties they represent, have acquiesced in the annexation without a referendum of Briga and Tenda, and that they are thus accomplices in the destruction of international democracy. Regardless of their good or bad intentions, M. Bidault and M. Thorez are both in favour of international dictatorship. From this aspect, whatever other opinion one may have of them, they represent in our politics not realism but the most disastrous kind of Utopianism.

Yes, we must minimise domestic politics. A crisis which tears the whole world apart must be met on a world scale. A social system for everybody which will somewhat allay each one's misery and fear is today our logical objective. But that calls for action and for sacrifices, that is, for men. And if there are many today who, in their secret hearts, detest violence and killing, there are not many who care to recognise that this forces them to reconsider their actions and thoughts. Those who want to make such an effort, however, will find in such a social system a rational hope and a guide to action.

They will admit that little is to be expected from present-day governments, since these live and act according to a murderous code. Hope remains only in the most difficult task of all: to reconsider everything from the ground up, so as to shape a living society inside a dying society. Men must therefore, as individuals, draw up among themselves, within frontiers and across them, a new social contract which will unite them according to more reasonable principles.

The peace movement I speak of could base itself, inside nations, on work-communities and, internationally, on intellectual communities; the former, organised co-operatively, would help as many individuals as possible to solve their material problems, while the latter would try to define the values by which this international community would live, and would also plead its cause on every occasion.

More precisely, the latter's task would be to speak out clearly against the confessions of the Terror and at the same time to define the values by which a peaceful world may live. The first objectives might be the drawing up of an international code of justice whose Article No. 1 would be the abolition of the death penalty, and an exposition of the basic principles of a sociable culture ('civilisation du dialogue'). Such an undertaking would answer the needs of an era which has found no philosophical justification for that thirst for fraternity which today burns in Western man. There is no idea, naturally, of constructing a new ideology, but rather of discovering a style of life.

Let us suppose that certain individuals resolve that they will consistently oppose to power the force of example; to authority, exhortation; to insult, friendly reasoning; to trickery, simple honour. Let us suppose they refuse all the advantages of present day society and accept only the duties and obligations which bind them to other men. Let us suppose they devote themselves to orienting education, the press and public opinion toward the principles outlined here. Then I say that such men would be acting not as Utopians but as honest realists. They would be preparing the future and at the same time knocking down a few of the walls which imprison us today. If realism be the art of taking into account both the present and the future, of gaining the most while sacrificing the least, then who can fail to see the positively dazzling realism of such behaviour?

Whether these men will arise or not I do not know. It is probable that most of them are even now thinking things over, and that is good. But one thing is sure: their efforts will be effective only to the degree they have the courage to give up, for the present, some of their dreams, so as to grasp the more firmly the essential point on which our very lives depend. Once there, it will perhaps turn out to be necessary, before they are done, to raise their voices.

Towards sociability

Yes, we must raise our voices. Up to this point, I have refrained from appealing to emotion. We are being torn apart by a logic of History which we have elaborated in every detail - a net which threatens to strangle us. It is not emotion which can cut through the web of a logic which has gone to irrational lengths, but only reason which can meet logic on its own ground. But I should not want to leave the impression, in concluding, that any programme for the future can get along without our powers of love and indignation. I am well aware that it takes a powerful prime mover to get men into motion and that it is hard to throw one's self into a struggle whose objectives are so modest and where hope has only a rational basis - and hardly even that. But the problem is not how to carry men away; it is essential, on the contrary, that they not be carried away but rather that they be made to understand clearly what they are doing.

To save what can be saved so as to open up some kind of future - that is the prime mover, the passion and the sacrifice that is required. It demands only that we reflect and then decide, clearly, whether humanity's lot must be made still more miserable in order to achieve far-off and shadowy ends, whether we should accept a world bristling with arms where brother kills brother; or whether, on the contrary, we should avoid bloodshed and misery as much as possible so that we give a chance for survival to later generations better equipped than we are.

For my part, I am fairly sure that I have made the choice. And, having chosen, I think that I must speak out, that I must state that I will never again be one of those, whoever they be, who compromise with murder, and that I must take the consequences of such a decision. The thing is done, and that is as far as I can go at present. Before concluding, however, I want to make clear the spirit in which this article is written.

We are asked to love or to hate such and such a country and such and such a people. But some of us feel too strongly our common humanity to make such a choice. Those who really love the Russian people, in gratitude for what they have never ceased to be - that world leaven which Tolstoy and Gorky speak of - do not wish for them success in power-politics, but rather want to spare them, after the ordeals of the past, a new and even more terrible bloodletting. So, too with the American people, and with the peoples of unhappy Europe. This is the kind of elementary truth we are liable to forget amidst the furious passions of our time.

Yes, it is fear and silence and the spiritual isolation they cause that must be fought today. And it is sociability ('le dialogue') the universal intercommunication of men that must be defended. Slavery, injustice and lies destroy this intercourse and forbid this sociability; and so we must reject them. But these evils are today the very stuff of History, so that many consider them necessary evils. It is true that we cannot 'escape History', since we are in it up to our necks. But one may propose to fight within History to preserve from History that part of man which is not its proper province. That is all I have to say here. The 'point' of this article may be summed up as follows:

Modern nations are driven by powerful forces along the roads of power and domination. I will not say that these forces should be furthered or that they should be obstructed. They hardly need our help and, for the moment, they laugh at attempts to hinder them. They will then, continue. But I will ask only this simple question: what if these forces wind up in a dead end, what if that logic of History on which so many now rely turns out to be a will o' the wisp ? What if, despite two or three world wars, despite the sacrifice of several generations and a whole system of values, our grandchildren - supposing they survive - find themselves no closer to a world society? It may well be that the survivors of such an experience will be too weak to understand their own sufferings. Since these forces are working themselves out and since it is inevitable that they continue to do so, there is no reason why some of us should not take on the job of keeping alive, through the apocalyptic historical vista that stretches before us, a modest thoughtfulness which, without pretending to solve everything, will constantly be prepared to give some human meaning to everyday life. The essential thing is that people should carefully weigh the price they must pay.

To conclude: all I ask is that, in the midst of a murderous world, we agree to reflect on murder and to make a choice. After that, we can distinguish those who accept the consequences of being murderers themselves or the accomplices of murderers, and those who refuse to do so with all their force and being. Since this terrible dividing line does actually exist, it will be a gain if it be clearly marked. Over the expanse of five continents throughout the coming years an endless struggle is going to be pursued between violence and friendly persuasion, a struggle in which, granted, the former has a thousand times the chances of success than that of the latter. But I have always held that, if he who bases his hopes on human nature is a fool, he who gives up in the face of circumstances is a coward. And henceforth, the only honourable course will be to stake everything on a formidable gamble: that words are more powerful than munitions.